10 cột mốc và những điều cần lưu ý khi khám thai định kỳ

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

BSCKII. LÝ THÁI LỘC

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Khám thai định kỳ là việc mà hầu như tất cả mẹ bầu cần phải làm để đảm bảo có một thai kỳ khỏe mạnh. Nhưng khi nào nên khám thai định kỳ, nên khám bao nhiêu lần trong thời gian mang thai thì vẫn là câu hỏi được khá nhiều mẹ bầu thắc mắc.

1. Tầm quan trọng của khám thai định kỳ với mẹ bầu

Sức khỏe của người mẹ trong suốt thời gian mang thai có tác động trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi cũng như quá trình sinh nở, nuôi con bằng sữa mẹ,… 

Khi mang thai, người phụ nữ cần trang bị những thông tin và kiến thức cần thiết để tự chăm sóc bản thân và cho cả đứa con trong bụng, đồng thời nhận biết các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến thai nhi để phòng tránh.

Khám thai định kỳ giúp mẹ và bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi, phát hiện, phòng ngừa sớm các dị tật bẩm sinh ở thai nhi hoặc các bệnh có thể gặp trong thai kỳ như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ. 

Ngoài ra, các bác sĩ có thể tư vấn về chế độ dinh dưỡng, bổ sung các khoáng chất cần thiết cho mẹ và bé.

Hơn nữa, mẹ bầu nên thực hiện khám thai định kỳ sẽ giúp chủ động theo dõi và kiểm soát tình trạng sức khỏe của bản thân, nắm bắt các giai đoạn phát triển của thai nhi, nhằm đảm bảo cho trẻ được sinh ra an toàn và khỏe mạnh. (1)

Xem ngay: Quy trình khám tại Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn

2. Những cột mốc khám thai định kỳ mà mẹ bầu cần nhớ

Đối với những phụ nữ mang thai lần đầu, việc làm quen với các mốc khám thai định kỳ quan trọng là cần thiết. Dưới đây là 10 mốc khám thai định kỳ mà các mẹ bầu nên ghi nhớ để thực hiện đúng lịch trình:

2.1 Khám thai lần đầu từ tuần thứ 5 – 8 của thai kỳ

Đây là lần khám thai định kỳ đầu tiên và rất quan trọng cho cả mẹ và bé. Trong lần khám này, bác sĩ sẽ kiểm tra các chỉ số sau:

• Cân nặng, chiều cao và chỉ số BMI của mẹ, mục đích để đánh giá tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe tổng quát. Nếu BMI quá cao, bác sĩ sẽ hướng dẫn cách kiểm soát cân nặng, nhưng nếu quá thấp, sẽ có hướng dẫn bổ sung dinh dưỡng giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh.
• Đo huyết áp để xác định người mẹ có nguy cơ cao huyết áp hay thấp huyết áp, từ đó có biện pháp phòng ngừa tiền sản giật.
• Siêu âm để xác định phôi thai đã làm tổ đúng vị trí trong tử cung, nhằm phát hiện sớm tình trạng mang thai ngoài tử cung.
• Xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone HCG, trong trường hợp siêu âm không thấy túi thai hoặc có dấu hiệu bất thường.
• Tính tuổi thai và dự đoán ngày sinh dựa trên kết quả siêu âm hoặc ngày đầu tiên của kỳ kinh gần nhất.
• Kiểm tra một số bệnh lý có thể lây từ mẹ sang con như HIV/AIDS, thủy đậu, giang mai, viêm gan,…
• Khai thác tiền sử bệnh tật của thai phụ và gia đình hai bên để dự đoán các tình huống xấu nhất như sảy thai, sinh non, đái tháo đường, các bệnh bẩm sinh do bất thường nhiễm sắc thể,…
• Hướng dẫn bổ sung vitamin, khoáng chất và chế độ dinh dưỡng phù hợp, cũng như các điều cần tránh và loại thực phẩm/thuốc không nên dùng trong thai kỳ.

2.2 Khám lần thứ 2 từ tuần 8 – 10

Nếu lần khám đầu tiên chưa xác định được phôi thai hoặc chưa nghe được tim thai, bác sĩ sẽ hẹn khám vào tuần thai này. Lần khám này giúp kiểm tra toàn diện hơn về sự phát triển của phôi thai và tim thai.

2.3 Khám thai tuần thứ 11 – 13

Lần khám thai định kỳ này mục đích là để tầm soát và phát hiện sớm các dị tật thai nhi, không nên khám trễ trong khoảng thời gian này vì kết quả đo độ mờ da gáy chính xác lên đến 99%. 

Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm để kiểm tra các bất thường khác như thoát vị rốn, thai vô sọ, các bệnh liên quan đến nhiễm sắc thể như Down, Patau và Edward,…

Nếu kết quả siêu âm cho thấy nguy cơ mắc các bệnh di truyền hoặc cấu trúc bất thường của thai nhi cao, bác sĩ sẽ đề nghị thêm các xét nghiệm NIPT, chọc ối,… (2)

2.4 Khám thai lần 4 từ tuần 16 – 18

Trong lần khám thai định kỳ này, mẹ bầu sẽ thực hiện Triple test (nếu chưa làm trong lần khám trước) để sàng lọc các bệnh lý thường gặp ở thai nhi trong tam cá nguyệt thứ nhất, mặc dù độ nhạy thấp hơn. Bên cạnh đó, các kiểm tra như đo cân nặng, chiều cao, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, và siêu âm vẫn được tiếp tục để đánh giá sự phát triển của thai nhi. Nếu mẹ có tiền sử sinh non, bác sĩ sẽ đo chiều dài cổ tử cung.

2.5 Khám thai lần 5 từ tuần 20 – 24

Lúc này, bác sĩ sẽ siêu âm và các xét nghiệm khác để kiểm tra hình thái và phát hiện các dị tật như sứt môi, hở hàm ếch và các dị dạng cơ quan. Đây cũng là thời điểm mà mẹ bầu sẽ được tiêm mũi uốn ván đầu tiên.

2.6 Khám thai lần 6 từ tuần 24 – 28

Các kiểm tra lâm sàng như trước vẫn được thực hiện, đồng thời sẽ đo chiều cao vòng bụng và chiều cao tử cung để kiểm tra tim thai. 

Một xét nghiệm quan trọng là tầm soát đái tháo đường bằng cách dung nạp glucose. Khi thai hơn 27 tuần, mẹ sẽ tiêm vaccine uốn ván, ho gà và bạch hầu. 

Nếu mẹ bầu bị viêm gan B, sẽ làm xét nghiệm máu để quyết định điều trị giảm nguy cơ lây nhiễm cho thai nhi.

2.7 Khám thai lần 7 từ tuần 28 – 32

Khám thai định kỳ lần thứ 7 này, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm hình thái học để phát hiện bất thường xuất hiện muộn như tắc ruột, nhiễm trùng bào thai và kiểm tra hệ thần kinh trung ương. 

Ngoài ra, các bác sĩ còn kiểm tra tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cần nhịn ăn từ tối hôm trước, uống nước đường và thử máu hai lần cách nhau một tiếng.

2.8 Khám thai lần 8 từ tuần 32 – 34

Lần này sẽ lần cuối kiểm tra dị tật thai nhi. Bác sĩ sẽ khám tổng quát, theo dõi động mạch não, động mạch tử cung và rốn của thai nhi. Từ tuần 32, ngôi thai có thể xác định để chuẩn bị cho ngày sinh, do đó thai phụ nên đi khám hai tuần một lần.

2.9 Khám thai lần 9 từ tuần 34 – 36

Lần khám này, mẹ bầu sẽ được chạy Monitor để theo dõi tim thai và cơn co thắt tử cung. Bác sĩ sẽ dự đoán cân nặng của bé khi chào đời và kiểm tra tình trạng dây rốn và nước ối. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường, mẹ bầu cần đi khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu chuyển dạ. (3)

2.10 Khám thai lần 10 từ tuần 36 – 39

Trong những tuần cuối thai kỳ, mẹ bầu cần đi tái khám hàng tuần để bác sĩ đánh giá khung xương chậu và cổ tử cung, dự đoán khả năng sinh mổ hay sinh thường. 

Các xét nghiệm máu, siêu âm và đo tim thai sẽ được thực hiện để kiểm tra sự thay đổi giữa tim thai và chuyển động của thai, nhằm đảm bảo bé có đủ oxy.

3. Một số lưu ý dành cho mẹ bầu khi khám thai định kỳ

Để quá trình khám thai định kỳ diễn ra được thuận lợi và không gây mệt mỏi cho người mẹ, đặc biệt trong những tháng cuối thai kỳ, bác sĩ tại Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn có lời khuyên dành cho mẹ bầu như sau:

• Khám thai định kỳ đúng lịch hẹn: đây là điều rất quan trọng để đảm bảo mẹ bầu không bỏ lỡ các xét nghiệm cần thiết. Gia đình nên chọn một bác sĩ để đồng hành suốt thai kỳ và lên lịch hẹn tái khám từ sớm để đảm bảo theo dõi sát sao sự phát triển của thai nhi.
• Trang phục thoải mái: mẹ bầu nên chọn trang phục rộng rãi, thoải mái để dễ dàng di chuyển và thay đổi trang phục khi cần thiết trong quá trình khám và siêu âm.
• Uống nước nhiều nước: Vào ba tháng đầu của thai kỳ, mẹ bầu nên uống nhiều nước và nhịn đi tiểu trước khi siêu âm để giúp bàng quang căng đầy, tạo điều kiện cho bác sĩ quan sát rõ hơn. Vào tam cá nguyệt thứ hai, người mẹ nên đi tiểu trước khi siêu âm để làm trống bàng quang, giúp dễ dàng quan sát thai nhi hơn.

• Ăn uống trước khi khám thai: tốt nhất mẹ bầu nên tránh các chất kích thích như cà phê, nước ngọt,… trước khi khám thai. Nếu có kiểm tra đường huyết thì cần nhịn đói theo hướng dẫn. Trước khi siêu âm tim thai hoặc siêu âm hình thái học, mẹ bầu nên ăn no và chuẩn bị thêm bánh, sữa để ăn trong lúc chờ đợi hoặc sau khi làm xét nghiệm để tránh mất sức.
• Vệ sinh cơ thể đúng cách: nên vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín trước khi đi khám. Mẹ bầu cần hạn chế sử dụng nước hoa có mùi quá nồng và mẹ có thể dùng băng vệ sinh mỏng để giữ khô ráo vào những tháng cuối thai kỳ. (4)
• Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ cần thiết: mẹ bầu cần lưu trữ các hồ sơ khám thai định kỳ trước đó, kết quả kiểm tra và xét nghiệm trong một bộ hồ sơ dễ mang theo. 
• Nếu người mẹ có tham gia bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thai sản, phải có giấy xác nhận khám thai để được hưởng các quyền lợi theo chế độ.

Tuân thủ các lưu ý trên, mẹ bầu có thể đảm bảo các buổi khám thai định kỳ diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, giúp theo dõi tốt hơn sự phát triển của thai nhi và duy trì sức khỏe của bản thân.

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, sản phụ khoa, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Bệnh viện sở hữu đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, tu nghiệp ở nước ngoài, luôn cập nhật kỹ thuật mới, nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn. 

Hệ thống máy móc hiện đại, được nhập khẩu 100% từ nước ngoài, được kiểm định thường xuyên, giúp cho các kết quả xét nghiệm được chính xác hơn và nâng cao hiệu quả điều trị cho các cặp đôi.