U xơ tuyến tiền liệt xảy ra do quá trình lão hoá của cơ thể, bệnh lý này thường gặp ở những nam giới độ tuổi trung niên. Mặc dù u xơ tuyến tiền liệt là bệnh lành tính nhưng người bệnh cũng cần can thiệp kịp thời để ngăn chặn những biến chứng không mong muốn.

U xơ tuyến tiền liệt có làm giảm chức năng tình dục
U xơ tuyến tiền liệt có làm giảm chức năng tình dục

1. U xơ tuyến tiền liệt là gì?

Tiền liệt tuyến là một bộ phận quan trọng trong hệ thống sinh dục nam giới. Tuyến này chỉ nhỏ bằng hạt đậu ở trẻ sơ sinh và phát triển mạnh nhất ở tuổi dậy thì. 

Tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành nặng khoảng 20g, dày 1,5cm, rộng 4cm và cao 3cm. Tuyến này có vai trò quan trọng trong việc sản sinh ra chất nhờn và một số thành phần có trong tinh dịch.

Vào độ tuổi 20 – 25, tuyến tiền liệt được xem là đã phát triển ổn định. Nhưng khi bước vào độ tuổi 40, tiền liệt tuyến có thể bắt đầu phát triển bất thường gây ra tình trạng u xơ tuyến tiền liệt, tuổi càng cao thì khả năng mắc càng cao, đặc biệt với những người tầm tuổi 80 thì hầu hết đều mắc phải bệnh này.

U xơ tiền liệt tuyến hay phì đại tuyến tiền liệt (lành tính) được xếp vào những chứng bệnh phổ biến ở cánh mày râu. 

Tuyến tiền liệt tăng kích thước gây chèn ép vào các bộ phận niệu đạo và bàng quang, gây ra tình trạng khó đi tiểu, các vấn đề ảnh hưởng đến chức năng của bàng quang, đường tiết niệu hoặc thận.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới thường là do uống quá nhiều rượu bia, ăn nhiều thức ăn cay nóng và có thói quen nhịn tiểu thường xuyên,… Ngoài ra, gen di truyền và tuổi tác cũng là một trong những yếu tố gây bệnh.

U xơ tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng các tế bào tại bộ phận này tăng sinh quá mức
U xơ tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng các tế bào tại đây tăng sinh quá mức

2. Nguyên nhân phổ biến gây u xơ tuyến tiền liệt

Có hai nguyên nhân chính gây bệnh u xơ tuyến tiền liệt đó là tuổi tác và hormone. Cụ thể như sau là:

2.1 Tuổi tác 

Càng cao lớn tuổi thì nam giới có tỷ lệ mắc u xơ tiền liệt tuyến càng cao. Bệnh lý thường gặp ở đàn ông từ độ tuổi 40. Lúc này, khối u xơ hình thành và gây ra các triệu chứng khó chịu cho cánh mày râu.

Với những nam giới từ tuổi 50, bệnh u xơ tiền liệt tuyến gây những ra rối loạn trong việc đào thải nước tiểu, gây nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Theo thống kê, nam giới trên 50 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh là 63.8% và 90% từ 80 tuổi trở lên.

Nam giới càng lớn tuổi có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt cao
Nam giới càng lớn tuổi có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt cao

2.2 Hormone sinh dục nam 

Testosterone là hormone sinh dục của nam giới. Chúng được enzym 5 – alpha reductase biến đổi thành Dihydrotestosterone (DHT), đóng vai trò trong việc phát triển cơ quan sinh dục nam, trong đó có tuyến tiền liệt. 

Lượng hormone HDT tiếp tục được sản xuất và tích trong tuyến tiền liệt khi nam giới đã bước sang tuổi trung niên. Sự tích tụ này là nguyên nhân khiến các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển khiến, làm tăng nguy cơ mắc u xơ.

Bên cạnh hai hormone vừa kể trên, nội tiết estrogen cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bộ phận này. Bước vào độ tuổi trung niên, lượng hormone testosterone sẽ giảm dần khiến nồng độ estrogen trong máu tăng lên thúc đẩy các tế bào tuyến tiết liệt phát triển.

Nồng độ Testosterone thay đổi cũng là nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt
Nam giới càng lớn tuổi có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt cao

2.3 Một số nguyên nhân khác

Ngoài hai nguyên nhân chính vừa kể trên thì vẫn có những nguyên nhân khác dẫn đến bệnh lý u xơ tuyến tiền liệt, đó là: 

  • Môi trường làm việc nhiều bụi bẩn, hóa chất độc hại. 
  • Yếu tố di truyền cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh. Nếu gia đình có người thân bị bệnh thì nguy cơ mắc sẽ cao hơn người bình thường. 
  • Ăn thường xuyên các thức ăn có chứa chất béo động vật, đồ ăn cay nóng,…
  • Chế độ ăn ít rau xanh, trái cây,…
  • Người có thói quen uống ít nước, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá,…
  • Thường xuyên bị căng thẳng, áp lực trong cuộc sống và công việc.
  • Người lười vận động và có thói quen nhịn đi tiểu.
  • Sinh hoạt tình dục không điều độ, lành mạnh hoặc lạm dụng thủ dâm.
  • Người bị một số bệnh liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu như viêm bàng quang, viêm đường tiết niệu,… Một số bệnh lý khác như sỏi đường niệu, ứ đọng nước tiểu,…
Nam giới uống nhiều bia rượu cũng có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt
Nam giới uống nhiều bia rượu cũng có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh lý u xơ tuyến tiền liệt

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết bệnh lý u xơ tuyến tiền liệt, giúp cánh mày râu có thể nhận biết mà nhanh chóng điều trị, để tránh những hậu quả xấu không đáng có.

3.1 Hội chứng kích thích

Tiểu vội: nam giới thường xuyên buồn tiểu nhưng không nhịn được quá vài phút, nguyên do là sự ức chế của bàng quang kém.

Đi tiểu nhiều lần: số lần đi tiểu trong ngày tăng đột biến, điều này làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh.

Đi tiểu nhiều hơn bình thường là dấu hiệu của u xơ tuyến tiền liệt
Đi tiểu nhiều hơn bình thường là dấu hiệu của u xơ tuyến tiền liệt

3.2 Hội chứng tắc nghẽn

Tiểu khó: mắc tiểu nhưng để có thể tiểu được thì phải mất nhiều thời gian. Lượng nước tiểu thải ra ngoài ít và yếu hơn với những ngày thường. Một số trường hợp nước tiểu không thoát hết làm bàng quang căng phồng, dẫn đến tình trạng ứ nước tại thận.

Tiểu són, tiểu không tự chủ: nước tiểu thoát ra ngoài trong vô thức ngay cả khi đang ngủ.

Tiểu ngắt quãng: u xơ tiền liệt tuyết được xem là nguyên nhân gây ra bệnh sỏi bàng quang làm cho dòng nước tiểu bị ngắt quãng.

Tiểu buốt, tiểu rắt: do lượng nước tiểu rất ít nên nam giới buộc phải đi tiểu nhiều lần, từ đó cảm giác đau buốt mỗi khi đi tiểu sẽ xuất hiện.

Bí tiểu: khả năng đi tiểu bị mất đột ngột, buộc phải can thiệp bằng các biện pháp y tế.

Nước tiểu lẫn máu: mạch máu giãn nở, đứt và vỡ ra, nam giới có thể thấy máu lẫn trong nước tiểu.

Nước tiểu có lẫn máu là dấu hiệu cảnh báo nam giới mắc u xơ tuyến tiền liệt
Nước tiểu có lẫn máu là dấu hiệu cảnh báo nam giới mắc u xơ tuyến tiền liệt

3.3 Trường hợp khác

Bệnh cạnh những triệu chứng vừa kể trên, bệnh u xơ tuyến tiền liệt còn gây ra một số bệnh lý khác ở nam giới như xuất tinh sớm, khó xuất tinh, rối loạn cương dương,…

4. U xơ tuyến tiền liệt có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm gì?

4.1 Bí tiểu

Trường hợp này, người bệnh cần phải đặt ống nước tiểu hoặc phẫu thuật.

4.2 Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTIs)

Vì do không thể làm rỗng bàng quang hoàn toàn từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Tình trạng này không được điều trị sớm hoặc tái đi tái lại nhiều lần thì nam giới có thể sẽ phải phẫu thuật để cắt bỏ một phần của tuyến tiền liệt.

Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những biến chứng của u xơ tuyến tiền liệt
Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những biến chứng của u xơ tuyến tiền liệt

4.3 Sỏi bàng quang

Nguyên nhân là do bàng quang không được làm rỗng hoàn toàn hình thành nên sỏi. Trường hợp này có thể gây ra nhiễm trùng, kích ứng bàng quang, tiểu ra máu,…

4.4 Tổn thương bàng quang

Do bàng quang không được làm rỗng hoàn toàn, dẫn đến tình trạng bộ phận này sẽ bị căng ra và nếu kéo dài có thể khiến chức năng co giãn của bàng quang bị suy yếu. 

Kết quả là thành cơ của cơ quan này không còn hoạt động bình thường, khiến cho việc đào thải hết nước tiểu ra ngoài trở nên khó khăn hơn.

4.5 Thận hư

Bàng quang bị tăng áp lực do bí tiểu, có thể là nguyên nhân gây thận hư hoặc nhiễm trùng từ bàng quang đến thận. 

Đa số người bệnh mắc u xơ tuyến tiền liệt thì thường không xuất hiện các biến chứng này. Nhưng tình trạng bí tiểu cấp tính và tổn thương thận có thể đe dọa đến sức khỏe của nam giới một cách nghiêm trọng.

Hầu hết các ca bệnh u xơ tuyến tiền liệt thì không làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

U xơ tuyến tiền liệt có thể dẫn đến tình trạng thận hư
U xơ tuyến tiền liệt có thể dẫn đến tình trạng thận hư

5. Một số phương pháp điều trị u xơ tuyến tiền liệt

Dựa theo tình trạng của bệnh u xơ tuyến tiền liệt (độ tuổi, kích thước, sức khỏe,…) mà bác sĩ sẽ đưa phương án điều trị phù hợp nhất.

5.1 Sử dụng thuốc

Trường hợp bệnh xơ tuyến tiền liệt chưa gây ra một số biến chứng, người bệnh sẽ được theo dõi từ 3 – 6 tháng, sau đó các bác sĩ sẽ đánh giá lại.

Nhưng nếu triệu chứng ở mức độ nhẹ, người bệnh sẽ được cho chỉ định điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc thường được sử dụng đó là nhóm thuốc giãn cơ trơn, kháng androgen,…

5.2 Phẫu thuật mở

Khối u xơ tuyến tiền liệt của người bệnh thường có trọng lượng lớn hơn 70g, sỏi ở bàng quang sẽ được các chuyên gia chỉ định loại bỏ thông qua vết mổ trên cơ thể. 

Một số biến chứng gặp là nhiễm khuẩn, xuất huyết, hẹp cổ bàng quang, tiểu không tự chủ, xuất tinh ngược,…

Phẫu thuật được chỉ định nếu khối u xơ tuyến tiền liệt có trọng lượng lớn
Phẫu thuật được chỉ định nếu khối u xơ tuyến tiền liệt có trọng lượng lớn

5.3 Nội soi 

Đây là phương pháp được áp dụng cho bệnh nhân mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt giai đoạn 2, trọng lượng khối u lúc này khoảng 60 – 70g. 

Ưu điểm của mổ nội soi là ít xâm lấn, nhanh lành, người bệnh sớm đi tiểu được bình thường.

5.4 Rạch tuyến tiền liệt qua ngả niệu đạo (TUIP)

Phẫu thuật này được chỉ định khi tuyến tiền liệt của người bệnh có kích thước nhỏ hoặc không thể thực hiện các phương pháp phẫu thuật khác do sức khoẻ yếu. 

Chuyên gia sẽ dùng ống nội soi đưa vào niệu đạo, cắt 1 – 2 đường nhỏ tại cổ bàng quang, giúp nước tiểu lưu thông dễ dàng hơn. 

5.5 Tiêu hủy u xơ bằng kim (TUNA)

Phương pháp này, sử dụng năng lượng tần số sóng vô tuyến để đốt nóng và phá hủy những mô tuyến tiền liệt dư thừa làm ngăn dòng nước tiểu. Kỹ thuật TUNA thì thường không cần gây mê toàn thân và có thể áp dụng cho người bệnh ngoại trú.

5.6  Cắt u xơ bằng laser

Chùm tia laser với năng lượng cao được dùng để phá hủy những mô phát triển bất thường tại tuyến tiền liệt. Liệu pháp này giúp người bệnh cải thiện những triệu chứng của bệnh u xơ tuyến tiền liệt, ít có tác dụng phụ hơn so với những phương pháp khác. 

Đặc biệt, phương pháp này thường được chỉ định cho người đang dùng thuốc chống đông máu.

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là Bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, sản phụ khoa và nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Sở hữu đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn. Ngoài ra, bệnh viện còn cung cấp các dịch vụ thăm khám đánh giá sức khỏe tổng thể cho những người đã và đang có ý định mang thai.

Hệ thống máy móc hiện đại, được nhập khẩu từ các nước có nền y học phát triển trên thế giới, được kiểm định thường xuyên, giúp cho kết quả xét nghiệm được chính xác hơn và nâng cao hiệu quả điều trị.

BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN

Nguồn tài liệu tham khảo:

  1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18309010
  2. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fsurg.2022.878411/full
  3. https://www.hindawi.com/journals/criu/2012/702762