Rối loạn hệ nội tiết có nguy hiểm không?

26/12/2023

Hệ nội tiết bao gồm các mô (chủ yếu là các tuyến) tạo ra và giải phóng hormone. Vậy hệ nội tiết có thật sự quan trọng với sức khỏe con người hay không? Hãy cũng tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!

Rối loạn nội tiết có gây nguy hiểm không? — *Rối loạn hệ nội tiết có gây nguy hiểm không?*

1. Hệ nội tiết tố là gì?

Hệ nội tiết tố (còn gọi là hệ thống nội tiết) có nhiều tuyến khác nhau tiết ra các loại hormone khác nhau.

Nội tiết tố giống như hệ thống giao tiếp của cơ thể. Chúng truyền tin nhắn từ một bộ phận trên cơ thể (còn gọi là tuyến) đến một bộ phận khác (gọi là tế bào đích).

2. Hệ nội tiết gồm những tuyến nội tiết nào?

Các tuyến trong hệ nội tiết giải phóng hormone vào máu trong cơ thể. Các tuyến nội tiết này có ảnh hưởng rất lớn đến chức năng sinh sản, quá trình trao đổi chất, tăng trưởng và nhiều chức năng khác.

Ngoài hệ thống nội tiết, cơ thể chúng ta cũng có các tuyến ngoại tiết. Đây là những tuyến tạo ra và giải phóng hóa chất vào ống dẫn. Ví dụ như chúng ta có tuyến ngoại tiết trong hệ tiêu hóa.

Các tuyến nội tiết trong hệ nội tiết của cơ thể đó là:

Tuyến tùng: đây là một tuyến nhỏ trong não bộ, nó nằm bên dưới phần sau của thể chai. Tuyến tùng tạo ra và giải phóng hormone melatonin giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ và thức.
Tuyến yên: đây là tuyến nằm ở đáy não phía sau xoang. Nó thường được gọi là “tuyến chủ” vì sự ảnh hưởng của nó đến nhiều tuyến khác, đặc biệt là tuyến giáp. Các vấn đề với tuyến yên có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương, chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ và việc giải phóng sữa mẹ. Nó tiết ra 9 loại hormone khác nhau phối hợp với nhau để duy trì trạng thái cân bằng cơ thể (cân bằng nội môi).
Tuyến giáp: đây là một tuyến nhỏ hình con bướm ở phía trước cổ, dưới da. Nó giải phóng các hormone giúp kiểm soát quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Đặc biệt nó rất quan trọng cho chức năng tiêu hóa và tim.

*Tuyến giáp là một trong những tuyến quan trọng trong hệ nội tiết*

Tuyến cận giáp: gồm bốn tuyến có kích thước bằng hạt đậu thường nằm phía sau tuyến giáp. Đôi khi chúng tồn tại dọc theo thực quản hoặc trong ngực (tuyến cận giáp ngoài tử cung). Chúng giải phóng hormone tuyến cận giáp (PTH), kiểm soát mức độ canxi trong máu của chúng ta. Đồng thời nó cũng điều chỉnh lượng canxi và phốt pho trong cơ thể.
Tuyến thượng thận: kích thước khá nhỏ, hình tam giác nằm trên hai quả thận. Chúng giải phóng một số hormone kiểm soát các quá trình của cơ thể, như trao đổi chất, huyết áp, chức năng miễn dịch và phản ứng căng thẳng.

Vùng dưới đồi: kết nối hệ nội tiết và thần kinh.

Tuyến tụy: sản xuất hormone điều hòa lượng đường trong máu.
Tuyến ức: sản xuất hormone hỗ trợ chức năng miễn dịch.
Một số cơ quan trong cơ thể bạn cũng sản xuất và giải phóng hormone. Cơ quan là một nhóm các mô tạo thành cấu trúc thực hiện các chức năng quan trọng cụ thể trong cơ thể. Các cơ quan là một phần của hệ nội tiết có thể kể đến như:
Vùng dưới đồi: đây là cấu trúc nằm sâu bên trong não của và là mối liên kết chính giữa hệ thống nội tiết và hệ thần kinh. Nó tạo ra hai loại hormone mà tuyến yên phụ trách lưu trữ và giải phóng (oxytocin và vasopressin), đồng thời tạo ra và giải phóng hai loại hormone (dopamine và somatostatin).
Tuyến tụy: cơ quan này nằm ở phía sau bụng. Nó vừa là một cơ quan vừa là tuyến và cũng là một phần của hệ thống tiêu hóa. Tuyến tụy giải phóng hai loại hormone cần thiết để duy trì lượng đường trong máu khỏe mạnh: insulin và glucagon.
Mô mỡ (mỡ cơ thể): đây là mô liên kết trải dài khắp cơ thể. Nó được tìm thấy dưới da (mỡ dưới da), giữa các cơ quan nội tạng (mỡ nội tạng) và trong các khoang bên trong của xương (mô mỡ tủy xương). Mô mỡ giải phóng nhiều loại hormone khác nhau, bao gồm leptin, angiotensin và adiponectin.
Buồng trứng: Đây là những tuyến nhỏ, hình bầu dục nằm ở hai bên tử cung. Chúng sản xuất và lưu trữ trứng và tạo ra các hormone giới tính kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt và quá trình mang thai. Các hormone mà buồng trứng sản xuất như estrogen, progesterone, testosterone, hormone kháng Mullerian (AMH) và các chất ức chế.
Tinh hoàn: đây là những cơ quan nhỏ, tròn bên dưới dương vật (nằm trong bìu). Chúng tạo ra tinh trùng và hormone giới tính, đặc biệt là testosterone.

*Buồng trứng là một trong những cơ quan nằm trong hệ nội tiết*

3. Chức năng của hệ nội tiết là gì?

Chức năng chính của hệ nội tiết là giải phóng hormone vào máu đồng thời liên tục theo dõi nồng độ. Các hormone truyền tải thông điệp bằng cách khóa vào các tế bào mà chúng nhắm mục tiêu để có thể chuyển tiếp thông điệp.

Con người có hơn 50 loại hormone khác nhau và chúng ảnh hưởng đến gần như tất cả các khía cạnh sức khỏe – trực tiếp hoặc gián tiếp. Hệ thống nội tiết ảnh hưởng tới một số chức năng sau:

Sự trao đổi chất diễn ra trong cơ thể.
Cân bằng nội môi (cân bằng nội môi không đổi), chẳng hạn như huyết áp và điều hòa lượng đường trong máu, cân bằng chất lỏng (nước) và điện giải và nhiệt độ cơ thể.
Tăng trưởng và phát triển.
Chức năng tình dục.
Chức năng sinh sản.
Chu kỳ ngủ – thức.
Quản lý căng thẳng và stress.

*Hệ nội đảm nhận rất nhiều vai trò trong đó có cả quản lý căng thẳng và stress*

4. Rối loạn hệ nội tiết có nguy hiểm không?

Một lượng rất nhỏ hormone có thể gây ra những phản ứng và thay đổi đáng kể. Nếu cơ thể có quá ít hoặc quá nhiều hormone đều ảnh hưởng đến sức khỏe. Đây được gọi là rối loạn hệ nội tiết.

Hai nguyên nhân chính dẫn đến rối loạn hệ nội tiết đó là:

Bệnh nội tiết xảy ra khi một hoặc nhiều tuyến sản xuất quá nhiều hay quá ít hormone nội tiết, gọi là mất cân bằng hormone.
Bệnh nội tiết do sự phát triển của các tổn thương (như nốt sần hoặc khối u) trong hệ thống nội tiết. Các khối u này có thể ảnh hưởng hoặc không ảnh hưởng đến nồng độ hormone.

Hệ thống phản hồi của nội tiết có nhiệm vụ kiểm soát hormone trong máu (giữ chúng ở mức cân bằng). Vì thế khi mức hormone có sự thay đổi bất thường, hệ thống sẽ báo hiệu cho các tuyến phụ trách để khắc phục vấn đề. Nếu các tuyến không loại bỏ chúng đúng cách hoặc hệ thống phản hồi gặp vấn đề khi báo hiệu sẽ gây ra tình trạng mất cân bằng nội tiết.

Mức độ hormone nội tiết rối loạn có thể do:

Hệ thống phản hồi nội tiết gặp vấn đề.
Quá trình kích thích các tuyến giải phóng hormone gặp trục trặc.
Rối loạn di truyền như đa u nội tiết hoặc suy giáp bẩm sinh.
Nhiễm trùng.
Hệ nội tiết bị tổn thương (do virus hay vi khuẩn xâm lấn).
Tuyến nội tiết xuất hiện khối u (hầu hết các khối u này đều không phải ung thư. Chúng không lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể nhưng lại cản trở quá trình sản xuất hormone của các tuyến).

*Hệ nội tiết của cơ thể bị rối loạn sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng*

5. Các loại rối loạn hệ nội tiết phổ biến

Bởi cơ thể có nhiều tuyến nội tiết nên cũng có nhiều loại rối loạn khác nhau. Trong đó, bệnh tiểu đường được xem là bệnh rối loạn nội tiết vô cùng phổ biến.

Các rối loạn hệ nội tiết thường gặp khác như:

Tuyến thượng thận tiết ra quá ít hormone cortisol và aldosterone sẽ dẫn tới suy thượng thận. Các triệu chứng có thể nhận thấy là mệt mỏi, dạ dày khó chịu, thường xuyên khát nước và màu sắc của da thay đổi.
Bệnh Cushing: do cơ thể sản xuất quá nhiều hormone tuyến yên dẫn đến tuyến thượng thận hoạt động quá mức. Một tình trạng tương tự gọi là hội chứng Cushing có thể xảy ra ở người, đặc biệt là trẻ em dùng thuốc corticosteroid liều cao.
Bệnh khổng lồ (bệnh to cực) và các vấn đề về hormone tăng trưởng khác: nếu tuyến yên sản xuất quá nhiều hormone tăng trưởng, xương và các bộ phận cơ thể của trẻ sẽ bị phát triển nhanh một cách bất thường. Ngược lại, nếu nồng độ hormone tăng trưởng quá thấp, trẻ có thể ngừng phát triển chiều cao.
Bệnh cường giáp: tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp, dẫn đến sụt cân, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi và hồi hộp. Nguyên nhân phổ biến nhất khiến tuyến giáp hoạt động quá mức là rối loạn tự miễn dịch gọi là bệnh Grave.
Suy giáp: tuyến giáp không sản xuất đủ hormone tuyến giáp, khiến cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi, táo bón, khô da và trầm cảm. Tuyến kém hoạt động có thể khiến trẻ chậm phát triển. Một số loại suy giáp xuất hiện ngay từ khi sinh ra.
Suy tuyến yên: tuyến yên tiết ra ít hoặc không tiết ra hormone. Phụ nữ bị suy tuyến yên có thể dẫn tới vô kinh.
Đa u tân sinh nội tiết I và II: là một loại rối loạn nội tiết di truyền. Bệnh này khá hiếm gặp. Nó gây ra các khối u ở tuyến cận giáp, tuyến thượng thận,… khiến chúng phải sản xuất quá nhiều hormone.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): việc sản xuất quá nhiều nội tiết tố androgen cản trở sự phát triển của trứng và sự giải phóng chúng khỏi buồng trứng của phụ nữ. PCOS là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh ở nữ giới.
Dậy thì sớm: nếu giai đoạn này xảy ra bất thường xảy ra khi các tuyến yêu cầu cơ thể giải phóng hormone giới tính quá sớm trong đời.

*Cường giáp là một trong những biểu hiện của tình trạng rối loạn hệ nội tiết*

Thông qua thông tin mà Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn cung cấp, có thể thấy hệ nội tiết đóng vai trò rất thiết yếu trong cơ thể. Nó ảnh hưởng và chi phối hầu hết các chức năng quan trọng. Vì vậy khi cơ thể bị rối loạn nội tiết, có thể gây ra các bệnh lý ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Do đó chúng ta cần duy trì một lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng đủ chất và cân bằng để tránh tình trạng hệ nội tiết bị rối loạn.

Nếu bạn cần kiểm tra hay làm các xét nghiệm liên quan đến hệ nội tiết, Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là một địa chỉ đáng tin cậy. Chúng tôi không chỉ quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm mà còn có trang thiết bị hiện đại đảm bảo kết quả các xét nghiệm chính xác nhất.

BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN