Tổn thương cổ tử cung là nguyên nhân gây ra các bệnh phụ khoa thường gặp ở nữ giới, mặc dù những thương tổn này không gây ra ung thư, nhưng chúng lại khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chức năng sinh sản sau này.

Tổn thương cổ tử cung có ảnh hưởng khả năng sinh sản của nữ giới
Tổn thương cổ tử cung có ảnh hưởng khả năng sinh sản của nữ giới

1. Tổn thương cổ tử cung là gì?

Cổ tử cung (CTC) là phần dưới cùng của tử cung, gồm một phần nằm trong âm đạo và phần khác nằm trên âm đạo. 

Bộ phận này phải đối mặt với nhiều thay đổi và bệnh lý, chẳng hạn như lão hóa do tuổi tác, hoạt động sinh sản, độ pH và các tác nhân gây nhiễm trùng như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, dẫn đến nhiều tổn thương cổ tử cung khác nhau.

2. Một số tổn thương cổ tử cung thường gặp

Cổ tử cung nằm dưới cùng của tử cung, một phần nằm trong và một phần nằm trên âm đạo. Phần nằm trong âm đạo phải chịu tác động trực tiếp từ các thay đổi sinh lý hoặc bệnh lý như thay đổi nội tiết tố nữ, tuổi tác, hoạt động sinh sản, pH trong âm đạo, virus, vi khuẩn, ký sinh trùng,… Điều này dễ dẫn đến nhiều tổn thương cổ tử cung lành tính. (1)

2.1 Tổn thương cổ tử cung không đặc hiệu

2.1.1 Viêm cổ tử cung

Nguyên nhân gây viêm cổ tử cung thường do các vi khuẩn như lậu cầu, xoắn khuẩn giang mai, vi khuẩn bệnh hạ cam, HPV, Chlamydia,… 

Triệu chứng của bệnh gồm cổ tử cung đỏ rực, xuất hiện khí hư có màu đục, nhầy, đôi khi có màu vàng xanh như mủ và có mùi hôi và dễ chảy máu khi chạm vào. (2)

2.1.2 Lộ tuyến cổ tử cung

Đây là hiện tượng biểu mô tuyến xuất hiện ở mặt ngoài cổ tử cung, tình trạng này thường xảy ra sau khi mang thai và sinh con do lộ tuyến không thoái triển hoàn toàn trong thai kỳ. Một số trường hợp lộ tuyến cổ tử cung có thể do bẩm sinh.

Khi phát hiện vùng biểu mô lát có bề mặt xù xì không nhẵn bóng, màu đỏ và bị bao phủ bởi một lớp dịch nhầy. Khi bôi thuốc có thành phần Acid Acetic lên, chất nhầy sẽ đông lại. Soi cổ tử cung có thể nhìn thấy hình ảnh giống chùm nho, bôi Lugol thì không bắt màu.

Tình trạng lộ tuyến không kèm viêm nhiễm thì có thể tự khỏi. Trong trường hợp lộ tuyến rộng, dịch tiết ra nhiều, kèm theo viêm và người bệnh bị tái đi tái lại nhiều lần, cần điều trị chống viêm bằng thuốc đặc hiệu. 

Các phương pháp như đốt lộ tuyến bằng nhiệt, hóa chất, đốt điện hoặc đốt lạnh sẽ được chỉ định thực hiện để tiêu diệt biểu mô trụ, giúp biểu mô lát phục hồi. 

Thời điểm thích hợp để đốt lộ tuyến là sau khi chị em sạch kinh 3 – 5 ngày. Lưu ý: không được thực hiện phương pháp này khi người bệnh đang có thai, bị viêm âm đạo cấp tính hoặc có các tổn thương cổ tử cung nghi ngờ khác.

Viêm lộ tuyến là một trong những dạng tổn thương cổ tử cung thường gặp
Viêm lộ tuyến là một trong những dạng tổn thương cổ tử cung thường gặp

2.2 Các tái tạo lành tính

  • Nang Naboth: nguyên nhân là do biểu mô lát che phủ biểu mô tuyến, các tuyến vẫn tiết chất nhầy và tạo thành nang theo thời gian. Kích thước của nang sẽ khác nhau, màu sắc trong, trắng đục hoặc vàng nhạt và trên bề mặt có thể xuất hiện các mạch máu. Bên trong nang chứa dịch nhầy do biểu mô tuyến tiết ra, khi nang vỡ sẽ để lại lỗ.
  • Cửa tuyến: các tế bào của biểu mô lát chuyển sản bao quanh một miệng tuyến.
  • Đảo tuyến: là hiện tượng biểu mô lát có nguồn gốc chuyển sản bao quanh một vùng biểu mô tuyến rộng.

Đây được xem là các tái tạo lành tính ở bộ phận này, nhưng trong quá trình tái tạo, các biểu mô lát vẫn có thể phát triển bất thường, nên người bệnh cần theo dõi thật kỹ. 

Nếu là lành tính, người bệnh chỉ cần điều trị chống viêm để biểu mô lát tự phục hồi. Trường hợp nặng, đốt hoặc chọc hút nang Naboth có thể sẽ được chỉ định thực hiện.

2.3 Tổn thương cổ tử cung viêm đặc hiệu

Lao cổ tử cung: là tình trạng rất hiếm gặp, thường xuất hiện khi có lao phần phụ và lao nội mạc tử cung. Biểu hiện là các thương tổn dạng loét, sùi và dễ chảy máu, dễ nhầm lẫn với ung thư cổ tử cung. Áp dụng phương pháp sinh thiết để chẩn đoán, sẽ thấy các nang lao và tế bào viêm đặc hiệu.

Săng giang mai: thường xuất hiện ở cổ tử cung, dấu hiệu nhận biết là các vết loét cứng, có bờ rõ ràng, dễ chảy máu và kèm hạch. Người bệnh cần thực hiện xét nghiệm để phát hiện xoắn khuẩn giang mai (Treponema Pallidum).

Giang mai là nguyên nhân gây ra những tổn thương cổ tử cung đặc hiệu
Giang mai là nguyên nhân gây ra những tổn thương cổ tử cung đặc hiệu

2.4 Những tổn thương cổ tử cung khác

2.4.1 Polyp cổ tử cung

Đây là khối mô lành tính, chúng phát triển từ mô đệm cổ tử cung và được che phủ bởi biểu mô trụ. 

Do chuyển sản, khối polyp có thể trở thành biểu mô lát, có cuống nhỏ, mềm và mọc từ ống cổ tử cung, xuất hiện từ thân hoặc eo cổ tử cung thò ra ngoài. 

Kích thước polyp không đều và có sự thay đổi theo thời gian. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ đã sinh nhiều lần. Người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, đôi khi có khí hư nhiều, rong huyết hoặc ra máu sau quan hệ tình dục. 

Khi polyp có cuống nhỏ có thể xoắn bằng kẹp, cần phải thăm dò chân polyp, nếu mọc từ buồng tử cung cần phải soi buồng tử cung để cắt polyp. (3)

2.4.2 Lạc nội mạc cổ tử cung

Là tình trạng các tế bào nội mạc tử cung lạc chỗ. Ở cổ tử cung, thường thấy sau sạch kinh, biểu hiện là các nốt màu xanh tím hay đen sẫm, nhỏ và mọc rải rác quanh cổ tử cung. Các nốt này sẽ to lên và rõ hơn khi có kinh. Phương pháp điều trị là đốt ổ lạc nội mạc.

2.4.3 U xơ cổ tử cung

Thường là khối u lồi ra, cấu trúc chắc chắn, có thể che lấp hoặc làm xóa cổ tử cung, có thể điều trị tình trạng này bằng cách cắt u xơ cổ tử cung.

U xơ là nguyên nhân gây làm che lấp hoặc làm xóa cổ tử cung
U xơ là nguyên nhân gây làm che lấp hoặc làm xóa cổ tử cung

2.4.4 Sùi mào gà cổ tử cung

Bệnh này xuất hiện cả ở thành âm đạo, cổ tử cung hoặc trên bề mặt cổ tử cung. Tốc độ lây lan của bệnh này rất nhanh và đặc biệt nhiều hơn khi phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai. Các bác sĩ thường đề nghị đốt điện, laser hoặc áp lạnh trong quá trình điều trị.

3. Bằng cách nào để chẩn đoán các tổn thương cổ tử cung?

3.1 Chẩn đoán lâm sàng

Để phát hiện những tổn thương cổ tử cung bằng những cách sau:

  • Khám âm đạo: đánh giá kích thước và độ cứng của cổ tử cung, cũng như phát hiện đau khi di chuyển cổ tử cung.
  • Khám bằng mỏ vịt: quan sát các tổn thương cổ tử cung như viêm nhiễm, polyp,… Phương pháp này cho phép bác sĩ lấy mẫu bệnh phẩm để nhuộm Gram, cấy và phết mỏng cổ tử cung nhằm tầm soát ung thư cổ tử cung. (4)

3.2 Chẩn đoán cận lâm sàng

  • Soi cổ tử cung: giúp đánh giá các cấu trúc lành tính trên bề mặt cổ tử cung, loạn dưỡng cổ tử cung, polyp hoặc lộ tuyến,… Sau khi bôi thuốc, có thể phát hiện các tổn thương cổ tử cung không điển hình như chứng loạn sản, tổn thương tiền ung thư và ung thư,…
  • Khoét chóp: là một dạng sinh thiết lớn, bác sĩ sẽ lấy mẫu từ vùng cổ ngoài và vùng chuyển tiếp, bao gồm những tổn thương cổ tử cung không thể nhìn thấy khi soi.
Khám âm đạo giúp bác sĩ phát hiện ra những tổn thương cổ tử cung ở nữ giới
Khám âm đạo giúp bác sĩ phát hiện ra những tổn thương cổ tử cung ở nữ giới

4. Một số cách phòng ngừa tổn thương cổ tử cung

Các tổn thương cổ tử cung thường phát sinh từ nhiễm trùng hoặc do sinh đẻ nhiều lần. Vì thế, chị em phụ nữ cần chú trọng đến vấn đề vệ sinh trong thời kỳ kinh nguyệt, vệ sinh cá nhân và vệ sinh trước và sau khi quan hệ tình dục.

Để phát hiện sớm các tổn thương cổ tử cung và có kế hoạch điều trị kịp thời, phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ vào mỗi năm. 

Ngoài ra, việc sàng lọc nguy cơ nhiễm HPV và xét nghiệm tế bào âm đạo – cổ tử cung cũng giúp phát hiện sớm nguy cơ ung thư và các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung.

Việc điều trị dứt điểm các tổn thương cổ tử cung là rất cần thiết để tránh những tái tạo bất thường. 

Mặc dù phần lớn các tổn thương cổ tử cung không đe dọa tính mạng chị em phụ nữ, nhưng chúng vẫn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Chính vì thế, nữ giới nên tuân thủ các khuyến cáo về khám phụ khoa định kỳ và sàng lọc ung thư cổ tử cung. (5)

Phòng ngừa HPV là một cách giảm thiểu tình trạng tổn thương cổ tử cung
Phòng ngừa HPV là một cách giảm thiểu tình trạng tổn thương cổ tử cung

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, sản phụ khoa, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Bệnh viện sở hữu đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, tu nghiệp ở nước ngoài, luôn cập nhật kỹ thuật mới, nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn. 

Hệ thống máy móc hiện đại, được nhập khẩu 100% từ nước ngoài, được kiểm định thường xuyên, giúp cho các kết quả xét nghiệm được chính xác hơn và nâng cao hiệu quả điều trị cho các cặp đôi.

Ngoài ra, Bệnh Viện còn có cái gói khám tiền hôn nhân, đánh giá sức khỏe sinh sản với mức giá ưu đãi, phù hợp cho các cặp đôi sắp cưới hoặc những cá nhân muốn kiểm tra sức khoẻ của bản thân mình.

BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN

Nguồn tài liệu y khoa tham khảo:

  1. Common Causes of Trauma to Your Cervix. (2024). Retrieved 1 June 2024, from https://www.solacewomenscare.com/blog/common-causes-of-trauma-to-your-cervix
  2. Cervicitis. (2024). Retrieved 1 June 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cervicitis/symptoms-causes/syc-20370814
  3. Yara G. Alkilani. Cervical Polyps. (2024). Retrieved 1 June 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562185/
  4. What Does a Bruised Cervix Feel Like and How Is It Treated?. (2024). Retrieved 1 June 2024, from https://www.healthline.com/health/womens-health/bruised-cervix
  5. Bruised Cervix: Common Symptoms and Treatment Options. (2024). Retrieved 1 June 2024, from https://flo.health/menstrual-cycle/health/symptoms-and-diseases/bruised-cervix