Sa dây rốn là gì? Có điều trị được không?
Sa dây rốn là một trong những biến chứng thai kỳ nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy cho thai nhi. Nếu không được điều trị kịp thời, sẽ để lại biến chứng nguy hiểm.
1. Sa dây rốn là gì?
Dây rốn được cấu tạo từ hai động mạch và một tĩnh mạch. Dây rốn di chuyển máu giàu oxy từ nhau thai (gắn liền với mẹ) đến thai nhi. Đồng thời cũng loại bỏ chất thải từ máu của thai nhi. Thai nhi “thở” (và nhận chất dinh dưỡng) từ nhau thai qua dây rốn.
Trong tình trạng sa dây rốn, dây rốn thường nổi xung quanh em bé đột nhiên đi xuống cổ tử cung và ống sinh. Điều này có thể không gây ra vấn đề gì cho thai nhi miễn là không có áp lực nào đè lên dây rốn. Tuy nhiên, khi quá trình chuyển dạ bắt đầu, dây dẫn sự sống có thể trở thành mối đe dọa.
Khi chuyển dạ, đầu thai nhi di chuyển xuống cổ tử cung. Đôi khi, phần thai nhi di chuyển về phía cổ tử cung là mông (ngôi mông) hoặc bàn chân (bàn chân). Ngôi mông hoặc cẳng chân rất khó sinh qua đường âm đạo, nhưng khi có dây rốn sa ra, tình trạng có thể trở nên tồi tệ hơn nhiều.
Trong quá trình sinh nở, đầu hoặc mông có thể ấn vào dây rốn mà ban đầu không có triệu chứng gì. Áp lực này có thể không cảm nhận được rõ ràng nếu túi nước (túi ối) vẫn còn nguyên vẹn. Bác sĩ hoặc y tá có thể chỉ nhận thấy nhịp tim thai nhi giảm mạnh.
Phạm vi nhịp tim thai nhi thấp nhất là 110 nhịp mỗi phút và điều này sẽ được nhìn thấy trên máy theo dõi chuyển dạ. Nếu nhịp tim giảm xuống dưới mức này hoặc có sự giảm tốc đáng kể, đây là những dấu hiệu thiếu oxy và có thể cần phải mổ lấy thai.
Khi người mẹ đã chuyển dạ trong bệnh viện, bác sĩ hoặc nữ hộ sinh có thể cố tình làm vỡ ối. Thông thường, đây là một thủ tục an toàn để đẩy nhanh quá trình chuyển dạ.
Tuy nhiên, nếu đầu thai nhi vẫn còn quá xa cổ tử cung, dây rốn có thể trượt qua em bé và trở thành một phần của dòng nước ối khi nó rời khỏi cơ thể. Sau đó, y tá hoặc bác sĩ có thể nhìn thấy dây rốn. Tim thai nhi có thể bị ảnh hưởng hoặc không, nhưng quá trình sinh nở sẽ bị ảnh hưởng.
Trong trường hợp sa dây rốn hiếm gặp, việc điều trị nhanh chóng từ chuyên gia y tế là điều cần thiết. Càng để lâu, nguy cơ xảy ra các biến chứng như nhau bong non, chảy máu quá nhiều, tổn thương thai nhi và thai chết lưu càng lớn.
Nếu mẹ bị vỡ ối sẽ tạo cơ hội cho dây rốn lọt qua và sinh ra trước đầu. Đây là một tình huống khẩn cấp. Một khi điều này xảy ra, bất kỳ bộ phận nào của em bé – dù là đầu, vai hay cơ thể – sẽ bắt đầu làm tắc dây rốn và cắt nguồn oxy cung cấp cho em bé. Em bé nhanh chóng bị thiếu oxy và cuối cùng sẽ phát triển bệnh não do thiếu oxy – thiếu máu cục bộ.
2. Phân loại sa dây rốn
Có hai loại sa dây rốn thường gặp đó là:
- Sa dây rốn quá mức: đây là loại sa dây rốn phổ biến nhất. Nó xảy ra khi dây rốn ra khỏi cổ tử cung hoặc âm đạo trước đầu của em bé và được bác sĩ nhìn thấy hoặc có thể cảm nhận được.
- Sa dây rốn huyền bí: điều này xảy ra khi dây rốn đi xuống dọc theo nhưng không đi qua bộ phận cơ thể của em bé. Nó có thể xảy ra với màng bị vỡ hoặc còn nguyên vẹn.
3. Nguyên nhân dẫn đến sa dây rốn là gì?
Hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể dẫn đến tình trạng sa dây rốn là gì. Tuy nhiên, dưới đây là một số nguyên nhân được cho là có thể dẫn đến biến chứng sản khoa nguy hiểm trên, đó là:
- Vỡ ối sớm (PROM) được xem là nguyên nhân phổ biến nhất. Ối vỡ sớm hoặc bác sĩ làm vỡ một cách nhân tạo (thủ thuật được gọi là cắt ối), đầu của em bé có thể nhô cao lên trong tử cung, cho phép dây rốn chui qua cổ tử cung trước hoặc bên cạnh em bé. Dây rốn sau đó có thể bị nén khi em bé đi xuống. Trong trường hợp PROM xảy ra trước 32 tuần, tình trạng chèn ép dây rốn (không nhất thiết là do sa) xảy ra chiếm đến 32 – 76%.
- Sinh non: trẻ sinh non có nguy cơ dị tật cao hơn và có xu hướng nhỏ hơn (có nghĩa là có lượng nước ối cao hơn so với kích thước của em bé).
- Đa thai (sinh đôi, sinh ba,…). Em bé đầu tiên có thể đẩy dây rốn của em bé khác ra khỏi mẹ.
- Dây rốn dài bất thường.
- Nhau thai nằm thấp.
- Biến dạng xương chậu.
- Chuyển dạ kéo dài.
- Dị tật tử cung.
- Thai nhi bị dị tật hình thái bên ngoài.
- Đa ối (quá nhiều nước ối). Khi có một lượng lớn chất lỏng, dây rốn có thể bị đẩy ra trước em bé do áp lực của chất lỏng thoát ra khỏi mẹ.
4. Sa dây rốn có ngăn ngừa được không?
Thật không may, sa dây rốn là tình trạng không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, nếu bạn có nguy cơ bị sa dây rốn cao, bác sĩ sẽ yêu cầu nhập viện để tiến hành theo dõi và có biện pháp xử lý kịp thời. Thông thường, mẹ bầu sẽ cần phải nhập viện từ tuần thứ 37 nếu thai nhi nằm ngang hoặc thay đổi tư thế thường xuyên.
5. Sa dây rốn có nguy hiểm không?
Dây rốn cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho em bé và loại bỏ các chất thải. Sa dây rốn khiến dây rốn bị nén (ép) giữa em bé và ống sinh. Điều này làm giảm hoặc ngừng dòng máu trong dây rốn.
Sa dây rốn cũng có thể khiến các mạch máu trở nên hẹp hơn, làm giảm lưu lượng oxy đến em bé. Em bé cần phải được cung cấp oxy và lưu lượng máu tốt để phát triển, do đó tình trạng sa tử cung nếu không được điều trị khẩn cấp sẽ đe dọa đến tính mạng của thai nhi.
6. Sa dây rốn có điều trị được không?
Khi bác sĩ chuyên khoa đã chẩn đoán sa dây rốn, có ba biện pháp can thiệp. Quyết định can thiệp nào là phù hợp nhất phải được thực hiện nhanh chóng để bảo vệ thai nhi.
6.1 Truyền dịch ối
Khi người mẹ được truyền nước ối, dung dịch nước muối ấm sẽ được đưa vào tử cung bằng ống thông. Mục đích của việc truyền dịch là để loại bỏ áp lực lên dây rốn bằng cách giúp thai nhi “nổi” xung quanh nó. Trong khi thực hiện điều này, nhịp tim của thai nhi sẽ được theo dõi liên tục.
6.2 Sinh sớm
Nếu tình trạng sa dây rốn xảy ra trước ngày dự sinh không quá nhiều, bác sĩ có thể can thiệp bằng biện pháp sinh sớm. Khi đầu của em bé đã được ấn vào ống sinh – hoặc nếu việc sinh nở diễn ra nhanh, bác sĩ và y tá sẽ giúp bé tháo dây rốn. Em bé cần phải được sinh ra nhanh chóng để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm do sa dây rốn gây ra.
6.3 Phẫu thuật mổ lấy thai
Mổ lấy thai sẽ được thực hiện nếu nhịp tim thai nhi thấp. Nếu nhịp tim của thai nhi không trở lại bình thường, bác sĩ sẽ đặt ngón tay vào trong âm đạo và giữ đầu bé ra khỏi dây rốn. Quá trình này có thể được thực hiện bất cứ lúc nào nếu phát hiện ra dây rốn sau khi túi ối đã vỡ.
Điều này có nghĩa là trong khi người mẹ được chuyển đến phòng mổ, y tá hoặc bác sĩ có thể nằm trên cáng với người mẹ, bế đứa trẻ ra khỏi dây rốn. Sau khi em bé được đưa ra khỏi tử cung trong quá trình phẫu thuật, y tá sẽ rút tay ra khỏi âm đạo người mẹ.
Sau khi sinh, bác sĩ nhi khoa sẽ khám cho em bé. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm nếu cần thiết. Trong trường hợp, em bé không có phản ứng, bác sĩ sẽ thực hiện hô hấp nhân tạo và cung cấp oxy. Ngay cả khi em bé có vẻ bình thường, bé vẫn cần được theo dõi tại bệnh viện trong vài tuần để chắc chắn không có bất kỳ chấn thương nào sau khi bị sa dây rốn.
Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Bên cạnh những dịch vụ thăm khám và xét nghiệm tìm ra nguyên nhân hiếm muộn, bệnh viện còn cung cấp các gói khám đánh giá sức khỏe tổng quát, và các xét nghiệm sinh sản.
Hơn thế nữa, bệnh viện còn sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế đều là những người có kinh nghiệm, được đào tạo chuyên môn bài bản, điều này sẽ nâng cao tỷ lệ điều trị thành công hơn.
BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN
|
Nguồn tài liệu tham khảo:
Theo dõi Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn trên 
