5 vai trò quan trọng của nước ối đối với thai nhi
Nước ối bắt đầu hình thành trong vài tuần đầu của thai kỳ. Lượng nước ối xung quanh em bé sẽ tăng lên trong suốt thai kỳ và được cho là đạt lượng (thể tích) cao nhất vào đầu tam cá nguyệt thứ ba.
1. Nước ối là gì?
Nước ối lấp đầy túi ối, là một túi bên trong tử cung của người phụ nữ (dạ con) nơi thai nhi sẽ phát triển. Túi ối có tác dụng bảo vệ và duy trì nhiệt độ ổn định cho em bé phát triển, ngoài ra còn cung cấp chất lỏng để em bé có thể thở, nuốt và phát triển hệ cơ xương, tay chân, phổi và hệ tiêu hóa.
Chúng được sản xuất ngay sau khi túi ối hình thành vào khoảng 12 ngày sau khi thụ thai. Đầu tiên, nó được tạo thành từ nước do người mẹ cung cấp, sau đó vào khoảng tuần thứ 20, nước tiểu của thai nhi sẽ trở thành chất chính.
Khi em bé lớn lên, em bé sẽ di chuyển và hoạt động trong bụng mẹ với sự trợ giúp của nước ối. Trong tam cá nguyệt thứ hai, em bé sẽ bắt đầu thở và nuốt chúng. Trong một số trường hợp, lượng nước ối có thể quá thấp hoặc quá cao.
Túi ối đôi còn được gọi là màng vì túi được làm từ hai màng, màng ối và màng đệm. Khi thai nhi bắt đầu phát triển, nước ối chủ yếu bao gồm nước. Khi thai nhi tiếp tục phát triển, nó sẽ truyền một lượng nhỏ nước tiểu vào chất lỏng từ khoảng tuần thứ 10 của thai kỳ trở đi. Nước ối có màu vàng trong, nhạt.
2. Trước khi chuyển dạ, nước ối đi đâu?
Trước hoặc trong khi chuyển dạ, túi ối sẽ vỡ và nước ối sẽ chảy ra qua âm đạo dần dần hoặc đột ngột. Quá trình này thường được gọi là vỡ ối. Nguy cơ nhiễm trùng tăng lên sau khi túi ối bị vỡ; do đó, cần phải nhanh chóng tới bệnh viện để điều trị.
3. Lượng nước ối cần thiết là bao nhiêu?
Lượng ối tăng dần cho đến khoảng tuần thứ 36 của thai kỳ. Vào thời điểm đó, nó chiếm khoảng 1 lít. Sau đó, lượng nước ối thường bắt đầu giảm dần cho đến khi sinh.
Thai phụ có thể có quá ít hoặc quá nhiều nước ối. Quá ít chất lỏng được gọi là thiểu ối. Quá nhiều chất lỏng được gọi là đa ối. Một trong hai loại có thể gây ra vấn đề cho phụ nữ mang thai và em bé. Tuy nhiên, ngay cả với những tình trạng này, hầu hết trẻ sơ sinh đều được sinh ra khỏe mạnh.
4. Màu sắc của nước ối có ý nghĩa gì không?
Nước ối bình thường có màu trong hoặc có màu vàng nhạt. Chất lỏng có màu xanh hoặc nâu thường có nghĩa là em bé đã đi tiêu lần đầu (phân su) khi còn trong bụng mẹ. Thông thường, trẻ sẽ đi đại tiện lần đầu tiên sau khi sinh.
Nếu em bé thải phân su vào bụng mẹ, nó có thể đi vào phổi qua nước ối. Điều này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp, được gọi là hội chứng hít phân su, đặc biệt nếu chất lỏng đặc vô cùng nguy hiểm tới sức khỏe em bé.
Một số em bé sống trong nước ối có chứa phân su có thể cần được điều trị ngay sau khi sinh để ngăn ngừa các vấn đề về hô hấp. Những em bé khác khỏe mạnh khi sinh ra có thể không cần điều trị, ngay cả khi ối có chứa phân su.
5. Vai trò quan trọng của nước ối
Việc mang thai sẽ không thể thực hiện được nếu không có nước ối, nước ối đóng vai trò đánh dấu các giai đoạn phát triển quan trọng trong quá trình phát triển của bé và có một số chức năng quan trọng, bao gồm:
- Bảo vệ em bé: chúng hoạt động như một tấm chăn bao quanh em bé, giúp em bé tránh khỏi những tác động. Nó cũng giúp bảo vệ dây rốn – huyết mạch của bé. Và nó tạo ra một môi trường vô trùng để bảo vệ em bé khỏi bị nhiễm trùng. Hơn nữa, chúng còn chứa các chất dinh dưỡng giúp bé phát triển.
- Góp phần tạo nên nhau thai: khi bắt đầu mang thai, phần ối được hình thành từ các tế bào máu của cơ thể bạn. Thông qua quá trình thẩm thấu, ối đi qua màng bào thai đến em bé. Khi nó được tạo ra thì nhau thai cũng được tạo ra.
- Bảo vệ da bé: trong ba tháng thứ hai của thai kỳ (khoảng 20 tuần), một lớp màng trắng mịn gọi là vernix caseosa phát triển, bao phủ làn da của em bé và bảo vệ nó như một loại kem dưỡng da. Về kết cấu và hình thức, nó giống với phô mai trắng. Hàng rào bảo vệ này giúp da bé không bị rách trong nước ối.
- Hỗ trợ sự phát triển cơ quan của bé: sau quá trình thẩm thấu ban đầu, nước ối được tạo ra thông qua quá trình tái chế chất lỏng. Khi bé đi tiểu sẽ tạo ra nhiều nước ối hơn.
Khi em bé nuốt nước ối giúp phát triển phổi, nơi chứa đầy chất lỏng trong suốt thời kỳ mang thai. Sau đó, khi em bé lọc chất lỏng đó qua thận, điều đó sẽ giúp thận phát triển. Lý tưởng nhất là ối được tạo ra một cách ổn định để tạo ra một môi trường cân bằng.
Một trong những cách để biết phổi và thận đang hoạt động bình thường là nước ối được sản xuất đều đặn. Các vấn đề có thể phát triển nếu tạo ra quá ít hoặc quá nhiều chất lỏng.
6. Điều gì sẽ xảy ra nếu mẹ có quá ít nước ối?
Lượng nước ối thấp có nghĩa là có quá ít chất lỏng xung quanh em bé trong tử cung khi mang thai. Khoảng 8% phụ nữ mang thai có lượng ối thấp, khoảng 4% được chẩn đoán mắc chứng thiểu ối. Nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong thai kỳ, nhưng phổ biến nhất là trong ba tháng cuối. Thiếu ối có thể gây ra biến chứng ở khoảng 12% số ca mang thai kéo dài hơn 41 tuần.
Nguyên nhân gây ra lượng nước ối thấp đó là:
- Dị tật bẩm sinh: các vấn đề về sự phát triển của thận hoặc đường tiết niệu có thể gây ra lượng nước tiểu ít, dẫn đến lượng nước ối thấp.
- Các vấn đề về nhau thai: nếu nhau thai không cung cấp đủ máu và chất dinh dưỡng cho em bé sẽ khiến em bé có thể ngừng tái sử dụng chất lỏng.
- Rò rỉ hoặc vỡ màng ối: đây có thể là chất lỏng phun ra hoặc chất lỏng chảy chậm liên tục. Điều này là do một vết rách ở màng. Vỡ ối sớm (PROM) cũng có thể dẫn đến lượng nước ối thấp.
- Sinh muộn: mang thai muộn hơn (kéo dài hơn 42 tuần) có thể có lượng ối thấp, có thể là kết quả của sự suy giảm chức năng nhau thai.
- Biến chứng của mẹ: các yếu tố ở phía người mẹ như mất nước, huyết áp cao, tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật và thiếu oxy mãn tính có thể ảnh hưởng đến lượng nước ối.
Nếu phát hiện thiểu ối trong nửa đầu của thai kỳ, các biến chứng có thể sẽ nghiêm trọng hơn. Thiếu ối dẫn đến:
- Ảnh hưởng tới sự phát triển bình thường của em bé.
- Mẹ có nguy cơ sảy thai cao hoặc phải đối mặt với tình trạng thai chết lưu.
- Các biến chứng khi chuyển dạ như chèn ép dây rốn, dịch dính phân su và sinh mổ.
7. Thiếu ối có điều trị được không?
Việc điều trị lượng nước ối thấp dựa trên tuổi thai. Nếu tuổi thai chưa đủ tháng, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng sức khỏe mẹ bầu chặt chẽ. Các phương pháp điều trị thiếu ối thường được sử dụng đó là:
- Truyền ối khi chuyển dạ qua ống thông tử cung. Chất lỏng bổ sung này giúp tạo lớp đệm quanh dây rốn trong quá trình sinh nở và được cho là giúp giảm nguy cơ phải sinh mổ.
- Tiêm chất lỏng trước khi sinh thông qua chọc ối.
- Bù nước cho mẹ bầu bằng dịch uống hoặc dịch truyền tĩnh mạch giúp tăng lượng nước ối.
Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Bên cạnh những dịch vụ thăm khám và xét nghiệm tìm ra nguyên nhân hiếm muộn, bệnh viện còn cung cấp các gói khám đánh giá sức khỏe tổng quát, và các xét nghiệm sinh sản.
Hơn thế nữa, bệnh viện còn sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế đều là những người có kinh nghiệm, được đào tạo chuyên môn bài bản, điều này sẽ nâng cao tỷ lệ điều trị thành công hơn.
BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN
|
Nguồn tài liệu tham khảo:
Theo dõi Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn trên 
