IVF chọn phôi là bước quan trọng giúp gia tăng tỷ lệ đậu thai trong hành trình tìm con. Hai tiêu chí đánh giá phôi ngày 3 và ngày 5 sẽ đóng vai trò then chốt trong việc lựa chọn phôi chất lượng. Trong bài viết này, ba mẹ sẽ hiểu rõ cách bác sĩ đánh giá phôi để đưa ra quyết định chuyển phôi chính xác và hiệu quả.
Thế nào là IVF chọn phôi?
IVF chọn phôi (Embryo Selection) là các bước đánh giá và lựa chọn những phôi thai tốt trong quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), trước khi chuyển vào tử cung người mẹ hoặc trữ đông cho các chu kỳ sau.
Sau khi trứng và tinh trùng được thụ tinh trong môi trường phòng lab, các phôi sẽ bắt đầu phát triển qua từng ngày. Lúc này, các chuyên viên phôi học sẽ theo dõi, đánh giá hình thái và tốc độ phát triển của từng phôi. Những phôi đạt chất lượng cao, phát triển đều, có tiềm năng làm tổ và phát triển thành thai khỏe mạnh, thì sẽ được chọn để chuyển vào tử cung.
Trong nhiều trường hợp, chọn đúng phôi là yếu tố giúp ba mẹ thành công, ngay cả khi AMH thấp, từng thất bại IVF, hoặc chỉ còn rất ít phôi sau tạo phôi. Nhờ đó, IVF chọn phôi trở thành bước không thể thiếu trong mọi chu kỳ IVF.
Vì sao IVF chọn phôi ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ đậu thai?
Lựa chọn đúng phôi chất lượng cao không chỉ tăng cơ hội làm tổ thành công mà còn giúp các ba mẹ tiết kiệm thời gian, chi phí và hạn chế biến chứng không mong muốn.
Dưới đây là 4 lý do cho thấy IVF chọn phôi có ý nghĩa then chốt với kết quả điều trị:
Tăng tỷ lệ làm tổ
IVF chọn phôi giúp bác sĩ và chuyên viên phôi học xác định đâu là phôi có tiềm năng phát triển tốt nhất để chuyển vào tử cung. Những phôi đạt chất lượng cao thường có tỷ lệ làm tổ lên đến 60 – 65%, cao hơn nhiều so với các phôi kém chất lượng.
Giảm nguy cơ đa thai
Lựa chọn được phôi mạnh và ổn định giúp bác sĩ chỉ cần chuyển một phôi duy nhất hoặc tối đa hai phôi, thay vì chuyển nhiều phôi như trước đây. Điều này làm giảm rõ rệt nguy cơ đa thai. Vì thế, IVF chọn phôi cũng góp phần bảo vệ an toàn cho mẹ và bé trong suốt thai kỳ.
Hỗ trợ quyết định điều trị chính xác hơn
Dựa vào kết quả đánh giá phôi, bác sĩ có thể:
- Xác định phôi nào nên được ưu tiên chuyển trước
- Quyết định có nên nuôi phôi đến ngày 5 (đạt giai đoạn phôi nang) hay không
- Lên kế hoạch trữ đông các phôi còn lại
- Dự đoán khả năng đậu thai trong chu kỳ tiếp theo
Phác đồ điều trị cá nhân hóa
Mỗi bệnh nhân có độ tuổi, chất lượng trứng và phản ứng kích trứng khác nhau. IVF chọn phôi giúp cá nhân hóa kế hoạch điều trị. Khi phác đồ được thiết kế đúng với thể trạng, tỷ lệ đậu thai và thai kỳ khỏe mạnh sẽ cao hơn rõ rệt.
2 tiêu chí đánh giá phôi tốt trong IVF
Trong quy trình IVF chọn phôi, việc đánh giá và phân loại chất lượng phôi là bước then chốt giúp tối ưu hóa tỷ lệ đậu thai. Dưới đây là 5 tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá chất lượng phôi:
Tiêu chí đánh giá phôi ngày 3
Phôi ngày 3 là giai đoạn phôi đang phân chia thành nhiều tế bào. Việc đánh giá ở giai đoạn này dựa trên các yếu tố hình thái:
Số lượng tế bào
Vào ngày thứ 3 sau thụ tinh, phôi tốt thường có khoảng 7 – 9 tế bào. Tốc độ phân chia cần đều đặn và đúng tiến độ.
Nếu số lượng tế bào quá ít, hoặc phân chia quá chậm hay quá nhanh, điều đó có thể cho thấy phôi kém ổn định về mặt di truyền hoặc không có khả năng phát triển tiếp.
Độ đồng đều kích thước tế bào
Các tế bào nên có kích thước tương đương nhau, độ chênh lệch không vượt quá 20%. Sự đồng đều cho thấy phôi đang phát triển ổn định.
Mức độ phân mảnh bào tương
Phôi tốt có rất ít hoặc không có mảnh vụn bào tương (<10%). Nếu tỷ lệ phân mảnh cao, phôi có thể bị ảnh hưởng về mặt di truyền và giảm khả năng làm tổ.
Sự hiện diện của đa nhân trong phôi bào
Mỗi tế bào nên chỉ có một nhân. Phôi có đa nhân (từ 2 nhân trở lên trong một tế bào) thường bị loại vì nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể.
Phân loại chất lượng phôi
Dựa vào các tiêu chí trên, phôi ngày 3 được xếp từ loại 1 đến 4. Phôi loại 1 và 2 là phôi chất lượng cao, có khả năng phát triển thành phôi nang và làm tổ tốt:
Loại phôi | Đặc điểm | Tỷ lệ đậu thai ước tính |
| Loại 1 | Chất lượng rất tốt | 60 – 65% |
| Loại 2 | Chất lượng tốt | 50% |
| Loại 3 | Chất lượng trung bình | < 30% |
| Loại 4 | Chất lượng kém, ít được sử dụng | Thấp |
Tiêu chí đánh giá phôi ngày 5
Đến ngày thứ 5 sau thụ tinh, phôi sẽ phát triển thành một cấu trúc phức tạp hơn gọi là phôi nang. Ngoài ra, phôi nang còn có khoang chứa dịch ở giữa, giúp mở rộng cấu trúc phôi. Việc đánh giá phôi ở giai đoạn này dựa vào 3 thành phần chính:
Độ nở của khoang phôi nang
Phôi ngày 5 thường được đánh giá theo thang điểm từ cấp độ 1 đến 6, dựa trên mức độ phát triển và mở rộng của khoang phôi. Trong đó:
- Cấp độ 1 – 3: Phôi mới bắt đầu hình thành khoang hoặc chưa giãn rộng, cho thấy phôi vẫn đang ở giai đoạn đầu của sự phát triển.
- Cấp độ 4 – 6: Là những phôi đã phát triển tốt, khoang phôi giãn rộng rõ rệt, màng trong suốt đã mỏng đi hoặc đang trong quá trình thoát màng.
Chất lượng tế bào nụ phôi (ICM – Inner Cell Mass)
Tế bào nụ phôi (ICM) sẽ phát triển thành thai nhi:
- Grade A: nhiều tế bào, sắp xếp chặt chẽ
- Grade B: ít tế bào hơn, sắp xếp lỏng lẻo
- Grade C: rất ít tế bào, cấu trúc rời rạc hoặc không rõ ràng
Chất lượng tế bào lá nuôi (TE – Trophectoderm)
Tế bào lá nuôi (TE) phát triển thành nhau thai:
- Grade A: lớp tế bào dày, đồng đều
- Grade B: lớp tế bào mỏng, không đều
- Grade C: rất ít tế bào hoặc lớp không liên tục
Quy trình chọn phôi IVF diễn ra như thế nào?
IVF chọn phôi là bước quyết định thành bại trong hành trình thụ tinh trong ống nghiệm. Dưới đây là toàn bộ quy trình chọn phôi IVF đang được áp dụng:
Đánh giá phôi theo từng giai đoạn phát triển
Sau khi trứng và tinh trùng được thụ tinh (bằng IVF hoặc ICSI), phôi sẽ được nuôi cấy trong tủ ấm chuyên dụng và đánh giá qua các mốc quan trọng:
- Ngày 1: Kiểm tra sự hình thành hợp tử (zygote).
- Ngày 2 – Ngày 3: Đánh giá số lượng tế bào, tốc độ phân chia, mức độ phân mảnh, tính đồng đều của phôi bào và số lượng nhân.
- Ngày 4: Phôi bước vào giai đoạn morula, chuẩn bị hình thành phôi nang.
- Ngày 5 – Ngày 6: Phôi phát triển thành phôi nang.
Các kỹ thuật hiện đại hỗ trợ chọn phôi
Ngoài đánh giá hình thái học truyền thống, quá trình IVF chọn phôi hiện nay còn được hỗ trợ bởi nhiều công nghệ tiên tiến:
Công nghệ time-lapse
Hệ thống nuôi cấy tích hợp camera theo dõi sự phát triển của phôi liên tục 24/7, không cần đưa ra khỏi tủ ấm. Đây là công nghệ giúp phát hiện các bất thường trong quá trình phân chia mà mắt thường có thể bỏ sót.
Sàng lọc di truyền tiền làm tổ (PGT)
Sinh thiết một vài tế bào từ phôi để kiểm tra bất thường nhiễm sắc thể (PGT-A) hoặc bệnh lý di truyền (PGT-M, PGT-SR). Dù hình thái phôi đẹp, nhưng có thể tiềm ẩn nguy cơ bất thường gen.
Những ai nên được tư vấn kỹ về IVF chọn phôi?
Trong quá trình IVF chọn phôi, không phải tất cả bệnh nhân đều có cùng một hoàn cảnh hoặc tiên lượng điều trị. Một số nhóm đối tượng đặc biệt cần được tư vấn kỹ lưỡng để hiểu rõ vai trò của việc chọn phôi.
Phụ nữ lớn tuổi
Tuổi của người mẹ là yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến chất lượng trứng và khả năng tạo ra phôi khỏe mạnh. Phụ nữ từ 35 tuổi trở lên có nguy cơ cao tạo ra các phôi có bất thường nhiễm sắc thể, ngay cả khi hình thái bên ngoài phôi vẫn được đánh giá là “tốt”.
Nam giới có vấn đề tinh trùng
Chất lượng tinh trùng đóng vai trò quyết định trong sự hình thành hợp tử và sự phát triển ổn định của phôi. Những trường hợp có tinh trùng phân mảnh ADN cao, tinh trùng dị dạng nhiều, hoặc từng thất bại với ICSI nên được tư vấn kỹ hơn về IVF chọn phôi.
Những người có phôi khảm
Phôi khảm chứa cả tế bào bình thường và bất thường. Trong một số trường hợp, phôi khảm vẫn có thể làm tổ và sinh con khỏe mạnh, nhưng tỷ lệ thành công thấp hơn và cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Các cặp vợ chồng từng có phôi hình thái đẹp nhưng thất bại
Không phải tất cả các phôi có hình thái tốt đều đảm bảo có bộ gen bình thường. Việc thất bại sau khi chuyển phôi “đẹp” là dấu hiệu cảnh báo có thể có bất thường ẩn sâu bên trong mà không thể đánh giá chỉ qua hình thái.
Vì sao chọn điều trị IVF tại Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn?
Đối với các cặp đôi đang tìm kiếm nơi điều trị hiếm muộn tin cậy, đặc biệt là khi đã trải qua nhiều lần thất bại hoặc muốn nâng cao tỉ lệ thành công với IVF chọn phôi, thì Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn chính là một trong những địa chỉ điều trị hiếm muộn uy tín và tin cậy.
Chuyên sâu trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn
Bệnh Viện là một trong những bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh – hiếm muộn, hỗ trợ sinh sản. Không chỉ dừng lại ở điều trị, Bệnh Viện còn xây dựng dịch vụ trên nền tảng giá trị cốt lõi “Tâm – Tầm – Tín”, với phương châm điều trị tận tâm và minh bạch trong mọi quy trình.
Bác sĩ giàu kinh nghiệm
Bệnh Viện quy tụ đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm:
- Bác sĩ Hồ Cao Cường: Gần 30 năm kinh nghiệm, chuyên điều trị vô sinh nam và nữ, đã giúp hàng nghìn ba mẹ đón con.
BSCKII. HỒ CAO CƯỜNG
Giám đốc Chuyên môn Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn
- Bác sĩ Lý Thái Lộc: Gần 40 năm trong ngành, đóng góp nhiều công trình nghiên cứu quốc tế.
BSCKII. LÝ THÁI LỘC
Cố vấn Chuyên môn Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn
- Cùng các bác sĩ chuyên sâu về nam học, chẩn đoán hình ảnh, sản khoa…
Công nghệ IVF hiện đại
Một trong những yếu tố cốt lõi quyết định thành công của IVF chính là chọn phôi chất lượng, và tại đây, quá trình chọn phôi được hỗ trợ bằng công nghệ cao:
- Phòng Lab đạt chuẩn ISO 6, tích hợp Clean room và màng lọc HEPA, loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, bảo vệ tối ưu trứng, tinh trùng và phôi.
- Công nghệ Time-lapse kết hợp AI cho phép theo dõi phôi 24/7 mà không cần lấy ra khỏi lồng ấp.
- Kỹ thuật lọc rửa tinh trùng bằng ROS, loại bỏ tinh trùng yếu, tăng khả năng thụ tinh và giảm dị tật.
- Hệ thống thiết bị tiên tiến nhất như IVFtech Sterile cabinets, kính hiển vi Nikon Eclipse Ti2-A, hệ thống IVF Chamber Unica, Planer BT37 Mark II…
Liên hệ ngay hôm nay để được bác sĩ tư vấn và thiết kế lộ trình điều trị phù hợp, giúp ba mẹ rút ngắn hành trình tìm con!
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: 87 Lý Chiêu Hoàng, Phường Bình Phú, TP Hồ Chí Minh
- Giờ làm việc: Thứ Hai đến Thứ Bảy: 7:00 – 16:30 và Chủ Nhật: 7:00 – 11:30
- Liên hệ: 033.758.6226 – 1800.0095
- Email: lienhe@benhvienhiemmuonsaigon.vn
- Website: benhvienhiemmuonsaigon.vn
IVF chọn phôi là bước quan trọng giúp nâng cao tỷ lệ đậu thai nhờ vào việc áp dụng các tiêu chí đánh giá phôi ngày 3 và tiêu chí đánh giá phôi ngày 5, như số lượng tế bào, mức độ phân mảnh, chất lượng phôi nang, ICM và TE. Việc chọn được phôi có tiềm năng cao không chỉ rút ngắn thời gian điều trị mà còn giúp hạn chế nguy cơ đa thai và các biến chứng liên quan. Để được tư vấn một cách kỹ càng, ba mẹ có thể liên hệ Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn để được hỗ trợ chuyên sâu nhé!
Nguồn tham khảo:
- Wang, S. X. Y. (2011). The Past, Present, and Future of Embryo Selection in In Vitro Fertilization: Frontiers in Reproduction Conference. The Yale Journal of Biology and Medicine, 84(4), 487. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3238312/
- Martínez, Á. (2024, April 30). Embryo Selection: How to determine if an embryo is of good quality . Vida Fertility. https://vidafertility.com/en/embryo-selection/
- Kragh, M. F., & Karstoft, H. (2021). Embryo selection with artificial intelligence: how to evaluate and compare methods? Journal of Assisted Reproduction and Genetics, 38(7), 1675–1689. https://doi.org/10.1007/s10815-021-02254-6
- Nuñez-Calonge, R., Santamaria, N., Rubio, T., & Manuel Moreno, J. (2024). Making and Selecting the Best Embryo in In vitro Fertilization. Archives of Medical Research, 55(8), 103068. https://doi.org/10.1016/j.arcmed.2024.103068
