Tử cung dị dạng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới. Đây còn là tình trạng ảnh hưởng đến sự làm tổ của phôi, sự phát triển của thai nhi và cũng là lý do gây sảy thai ở mẹ bầu.

Tử cung dị dạng mối nguy gây vô sinh ở nữ giới
Tử cung dị dạng mối nguy gây vô sinh ở nữ giới

1. Tổng quan về tử cung dị dạng

Tử cung là một bộ phận thuộc hệ sinh sản của phụ nữ, hình dạng giống quả lê úp ngược. Tử cung bình thường có độ dài khoảng 6 – 8cm, dày 2 – 3cm và rộng 4 – 5cm.

Tử cung đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt và giai đoạn mang thai của người phụ nữ. Tử cung không chỉ làm tổ của phôi, phát triển và nuôi dưỡng thai nhi trong suốt giai đoạn thai kỳ,…

Theo số liệu thống kê, cứ 18 người thì sẽ có một người gặp phải tình trạng tử cung dị dạng. Tử cung dị dạng sẽ có kích thước, hình dạng, cấu trúc khác với tử cung người bình thường.

Tử cung bất thường ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến việc làm tổ của phôi thai và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của bé.

Tình trạng tử cung dị dạng nếu người bệnh không được các chuyên gia thăm khám hay siêu âm thì người bệnh sẽ không thể biết mình có mắc phải trường hợp này, vì thông thường bệnh lý này không có triệu chứng gì rõ rệt.

Theo một nghiên cứu cho biết, phụ nữ bị tử cung dị dạng có tỷ lệ là 5,5%, phụ nữ vô sinh là 8% và 12,3% phụ nữ bị sảy thai nhiều lần. 

Nhưng lại có một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng, tỷ lệ phụ nữ bị sảy thai trong khoảng 3 tháng đầu do người phụ nữ có tử cung bị dị dạng là từ 5 – 10% và sinh non là xấp xỉ 25%.

Tử cung có hình dáng bất thường đều là tử cung dị dạng
Tử cung có hình dáng bất thường là tử cung dị dạng

3. Tử cung dị dạng nguyên nhân do đâu?

Gen là một trong những yếu tố liên quan mật thiết đến vấn đề di truyền, quyết định cơ thể đó có được khỏe mạnh bình thường hay xuất hiện dị tật. Sau đây là ba lý do khiến cơ thể nữ giới bị tử cung dị dạng:

  • Ống Muller (là bộ phận sẽ phát triển thành vòi trứng và 1/3 trên âm đạo) không phát triển hoặc thiểu sản, khiến tử cung thay đổi, người bệnh không có âm đạo, hội chứng chừng này được gọi là MRKH (Mayer – Rokitansky – Küster – Hauser).

Khiếm khuyết hợp nhất: là tình trạng các cơ quan sinh dục mất khả năng hợp nhất, (chẳng hạn tử cung đôi, tử cung hai sừng), do những nguyên nhân sau:

  • Thất bại trong việc tái hấp thu tạo điều kiện hình thành vách ngăn dọc trong tử cung, vách ngăn âm đạo tử cung.
  • Thất bại trong việc tạo thành 1 trong 2 ống Muller.
  • Hợp nhất ống Muller thất bại.
  • Di chuyển của ống Muller thất bại.
  • Khiếm khuyết hợp nhất theo chiều dọc: dẫn tới hình thành và phát triển vách ngăn âm đạo ngang, co thắt ở tử cung và âm đạo gây rối loạn phát triển dẫn tới hình thành dị dạng.
Nguyên nhân khiến tử cung dị dạng là do gen di truyền
Nguyên nhân khiến tử cung dị dạng là do gen di truyền

3. Tử cung dị dạng có bao nhiêu loại

Người bệnh có tử cung dị dạng thì hình thái sẽ là một trong những dạng dưới đây. Việc xác định hình thái tử cung bất thường sẽ giúp các chuyên gia dễ dàng tìm ra cách điều trị phù hợp và hiệu quả cho từng đối tượng. 

3.1 Tử cung đôi

Tử cung đôi là tình trạng có hai tử cung trong hệ thống sinh dục. Hầu hết các trường hợp, khi khám vùng chậu các bác sĩ sẽ thấy có vách ngăn dọc âm đạo hoặc xuất hiện hai cổ tử cung riêng biệt. 

Nếu tình trạng này được phát hiện sớm thì tiên lượng và phát triển của thai nhi sẽ được cải thiện. Nếu chức năng của tử cung hoàn toàn bình thường thì người bệnh vẫn có thể mang thai.

3.2 Tử cung có vách ngăn

Loại tử cung dị dạng này thường gặp nhất có chiếm khoảng 40%. Người bị dị dạng loại này có thể được phát hiện nhờ phương pháp chụp X-quang, siêu âm hoặc khi tiến hành nội soi ổ bụng. 

Hai tử cung có thể liên quan đến vách ngăn không hoàn chỉnh hoặc hoàn chỉnh. Tình trạng này gây cản trở quá trình mang thai, nguyên nhân dẫn đến sảy thai hoặc thai nhi chậm phát triển. 

Chính vì thế, bác sĩ sẽ tiến hành mổ tử cung trở về bình thường nếu phát hiện tử cung có vách ngăn.

Tử cung có vạch ngăn là loại tử cung dị dạng chiếm 40%
Tử cung có vạch ngăn là loại tử cung dị dạng chiếm 40%

3.3 Tử cung một sừng

Loại dị dạng này chỉ có một buồng trứng và một ống dẫn trứng trong tử cung nên khó mang thai hơn. 

Tử cung một sừng thường được chẩn đoán bằng phương pháp cản quang (HSG). Nghiên cứu cho thấy phụ nữ bị dị dạng tử cung một sừng rất dễ bị vô sinh, lạc nội mạc tử cung và đau dữ dội khi đến kỳ kinh.

Do tử cung dị dạng loại một sừng nên có khá nhiều trường hợp sảy thai và sinh non chiếm khoảng 20% phụ nữ mang thai. Dị dạng này còn kèm theo các biến chứng sản khoa khác như ngôi mông, thai nhi kém phát triển, gặp vấn đề khi sinh thường và mổ lấy thai. 

Chưa tìm được nguyên nhân khiến người có tử cung một sừng thường hay sinh non. Có thể là do lòng tử cung bị hẹp, là nguyên nhân khiến thai nhi phát triển không hoàn thiện và gây sảy thai.

3.4 Tử cung hai sừng

Đặc điểm của loại tử cung dị dạng này là có hai phần tách biệt nhưng chỉ có một cổ tử cung kết nối với lớp nội mạc và kéo dài đến cổ tử cung khiến chúng có 2 sừng hoàn toàn hoặc một phần.

Nghiên cứu cho thấy, nữ giới có tử cung hai sừng có khoảng 60% có khả năng sinh sản và chỉ 14% gặp các vấn đề về sinh sản.

Cũng giống như những dạng tử cung dị dạng khác, tình trạng này cũng gây sảy thai. Tỷ lệ sảy thai chiếm 28% và có 20% sinh non. Phụ nữ có tử cung hai sừng hoàn toàn tỷ lệ sinh non lên đến 66% và tỷ lệ sống sót của thai nhi rất thấp.

3.5 Không có tử cung

Đây là dạng bất thường hiếm gặp nhất. Đặc điểm của tình trạng này là nữ giới không có tử cung hoặc tử cung quá nhỏ. Ngoài ra thì âm đạo của nữ giới bị tử cung dị dạng này thường rất ngắn thậm chí không có âm đạo và vô kinh. Tuy nhiên vẫn có trường hợp là người không có tử cung nhưng vẫn có buồng trứng và cả ống dẫn trứng. 

Không có tử cung thì người phụ nữ không thể mang thai, bên cạnh đó kỹ thuật cấy ghép tử cung nhân tạo vẫn chưa được ứng dụng trong y học hiện nay. Trường hợp nếu người phụ nữ muốn có con họ phải thuê người khác mang thai hộ.

Những người không có tử cung là những đối tượng không thể mang thai
Những người không có tử cung là những đối tượng không thể mang thai

3.6 Tử cung nhi hoá

Tử cung nhi hóa là tình trạng tử cung không phát triển, kích thước của chúng tương đương với tử cung của bé gái. 

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng tử cung dị dạng này là cơ thể nữ giới phát triển không cân đối, bất thường về gen, rối loạn nội tiết tố, thiểu năng tuyến giáp,… 

Bên cạnh đó, phụ nữ có tử cung nhi hoá thì thường không có buồng trứng hoặc âm đạo, cho nên người bệnh không có khả năng thụ thai. Trường hợp này, nếu người mẹ muốn có con mà buồng trứng của họ bình thường thì có thể tìm con bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm – IVF.

4. Tử cung dị dạng có mang thai được không?

Trường hợp, nữ giới mắc phải tình trạng tử cung dị dạng mà muốn mang thai, thì chị em phải đối diện nhiều nguy hiểm, đó là:

  • Sảy thai, sinh non.
  • Tử cung khó phát triển hoặc bị hạn chế.
  • Xuất huyết trước và sau khi sinh con ra. 
  • Bánh nhau kèm theo nhiều bất thường.
  • Suy cổ tử cung.
  • Thai nhi bị dị tật.
  • Huyết áp tăng gây nguy cơ tiền sản giật.
  • Khó khăn khi sinh thường.
  • Vỡ sừng tử cung.
Tử cung dị dạng là nguyên nhân gây ra tình trạng vô sinh ở nữ giới
Tử cung dị dạng là nguyên nhân gây ra tình trạng vô sinh ở nữ giới

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là Bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, sản phụ khoa và nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Sở hữu đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn. Ngoài ra, bệnh viện còn cung cấp các dịch vụ thăm khám đánh giá sức khỏe tổng thể cho những người đã và đang có ý định mang thai.

Hệ thống máy móc hiện đại, được nhập khẩu từ các nước có nền y học phát triển trên thế giới, được kiểm định thường xuyên, giúp cho kết quả xét nghiệm được chính xác hơn và nâng cao hiệu quả điều trị.

BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN

Nguồn tài liệu tham khảo:

  1. https://medlineplus.gov/ency/imagepages/19926.htm
  2. https://www.tommys.org/pregnancy-information/pregnancy-complications/uterine-abnormality-problems-womb
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560859