7 cách phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu hiệu quả
Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể ảnh hưởng tiêu cực tới các phần khác nhau của đường tiết niệu. Nếu không điều trị sớm, có thể để lại các biến chứng nguy hiểm.
1. Nhiễm trùng đường tiết niệu là gì?
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phổ biến nhất và do cả vi khuẩn Gram âm và Gram dương gây ra. UTI được phân loại thành không biến chứng và phức tạp. Đồng thời đây là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng và đang trở nên trầm trọng hơn do có sự gia tăng của các chủng đa kháng thuốc.
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) rất phổ biến – đặc biệt ở phụ nữ, trẻ sơ sinh và người già. Khoảng 1/2 phụ nữ và 1/20 nam giới sẽ bị nhiễm trùng tiểu trong đời.
2. Các loại nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)
2.1 Viêm bàng quang
Đây là bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu dưới phổ biến nhất, đặc biệt ở nữ giới. Bệnh hầu như luôn xảy ra sau khi nhiễm vi khuẩn trong nước tiểu.
Bàng quang là một túi cơ chứa nước tiểu từ thận. Nước tiểu rời khỏi cơ thể qua một ống gọi là niệu đạo. Viêm bàng quang xảy ra khi vi khuẩn di chuyển lên niệu đạo, lây nhiễm vào nước tiểu và làm viêm niêm mạc bàng quang.
Hầu hết phụ nữ sẽ bị viêm bàng quang ít nhất một lần trong đời. Mặc dù gây đau đớn và khó chịu nhưng nó không nguy hiểm hay dễ lây lan và nhiễm trùng không thể truyền sang bạn tình khi quan hệ tình dục.
Nếu không được điều trị, nhiễm trùng có thể xâm nhập sâu hơn vào hệ thống tiết niệu từ bàng quang và đến thận. Nhiễm trùng thận là tình trạng nghiêm trọng và cần được chữa trị kịp thời vì nó có thể gây tổn thương thận hoặc thậm chí là suy thận.
Triệu chứng của viêm bàng quang:
- Thường xuyên muốn đi tiểu và tiểu rắt.
- Đau rát khi tiểu.
- Nước tiểu có màu đục hoặc có máu.
- Bụng dưới đau nhức.
2.2 Viêm niệu đạo
Viêm niệu đạo không đặc hiệu (NSU) có nghĩa là bất kỳ tình trạng viêm niệu đạo nào của nam giới (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra bên ngoài) không phải do bệnh lậu (một bệnh lây truyền qua đường tình dục) gây ra.
Nhiễm trùng có thể dễ dàng bị lây nhiễm qua quan hệ tình dục qua đường âm đạo. Nó cũng có thể lây nhiễm qua quan hệ bằng đường hậu môn hoặc bằng miệng.
Các triệu chứng của viêm niệu đạo không đặc hiệu có thể rất nhẹ và dễ bị bỏ qua ở giai đoạn đầu. Các triệu chứng chỉ xảy ra rõ hơn từ hai đến bốn tuần sau khi nhiễm trùng và bao gồm:
- Dương vật tiết dịch trắng hoặc trong.
- Đi tiểu có cảm giác nóng rát.
- Đau và sưng ở tinh hoàn.
2.3 Nhiễm trùng thận
Nhiễm trùng thận là một loại nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) thường bắt đầu ở bàng quang và di chuyển ngược dòng đến một hoặc cả hai quả thận. Trong một số ít trường hợp, nhiễm trùng thận có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng việc điều trị nhanh chóng sẽ ngăn ngừa được hầu hết các biến chứng.
Các triệu chứng nhiễm trùng thận có thể khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi người bệnh và có thể bao gồm các biểu hiện như ớn lạnh, sốt và đi tiểu đau.
2.4 Viêm âm đạo
Viêm âm đạo là tình trạng viêm có thể dẫn đến tiết dịch, ngứa và đau. Nguyên nhân thường là do sự thay đổi cân bằng vi khuẩn âm đạo hoặc nhiễm trùng. Nồng độ estrogen giảm sau mãn kinh và một số rối loạn về da cũng có thể gây viêm âm đạo.
Các loại viêm âm đạo phổ biến nhất là:
- Viêm âm đạo do vi khuẩn: điều này là kết quả của sự phát triển quá mức của vi khuẩn tự nhiên được tìm thấy trong âm đạo, làm đảo lộn sự cân bằng tự nhiên.
- Nhiễm trùng nấm men: chúng thường được gây ra bởi một loại nấm có tên là Candida albicans.
- Trichomonas: gây ra bởi một loại ký sinh trùng và thường lây truyền qua đường tình dục.
3. Nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiết niệu
Vi khuẩn thường không sống trong đường tiết niệu. Khi vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu và nhân lên, chúng có thể gây ra nhiễm trùng.
Có nhiều loại vi trùng có thể gây nhiễm trùng nước tiểu hoặc viêm bàng quang. Vi trùng phổ biến nhất gây nhiễm trùng đường tiết niệu được tìm thấy trong hệ thống tiêu hóa đó là, Escherichia coli (E.coli). E.coli có thể dễ dàng lây lan đến niệu đạo và bám vào niêm mạc hệ tiết niệu của cơ thể.
Các loại vi trùng như Mycoplasma và Chlamydia có thể gây viêm niệu đạo ở cả nam và nữ. Những vi trùng này có thể lây truyền trong quá trình quan hệ tình dục không an toàn.
4. Các yếu tố nguy cơ phát triển nhiễm trùng đường tiết niệu
4.1 Nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ
UTI là bệnh phổ biến, đặc biệt là tuổi tác càng cao, nguy cơ mắc càng lớn. Phụ nữ có nhiều khả năng bị UTI hơn nam giới. Theo nghiên cứu, cứ khoảng 3 người phụ nữ sẽ có 1 người bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
Ở phụ nữ, niệu đạo ngắn và thẳng, khiến vi trùng dễ dàng di chuyển vào bàng quang. Đối với một số phụ nữ, UTI liên quan đến sự thay đổi nồng độ hormone của họ. Một số có nhiều khả năng bị nhiễm trùng trong những thời điểm nhất định trong chu kỳ kinh nguyệt, chẳng hạn như ngay trước kỳ kinh hoặc khi mang thai.
Ở phụ nữ lớn tuổi, các mô của niệu đạo và bàng quang trở nên mỏng hơn và khô hơn theo tuổi tác cũng như sau khi mãn kinh hoặc cắt bỏ tử cung. Điều này có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ bị UTI.
Khi mang thai, hệ thống thoát nước từ thận đến bàng quang mở rộng nên nước tiểu không chảy ra nhanh chóng. Điều này làm cho việc mắc UTI dễ dàng hơn. Đôi khi vi trùng có thể di chuyển từ bàng quang đến thận gây nhiễm trùng thận. Nhiễm trùng tiểu khi mang thai có thể dẫn đến tăng huyết áp.
4.2 Nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới
Những người đàn ông lớn tuổi bị viêm tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt) có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu bàng quang không được làm rỗng đúng cách, sự tích tụ của nước tiểu làm cho việc chữa nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn.
Một số ít nam thanh niên có thể bị nhiễm trùng tiểu. Ở nam giới, đây thường là kết quả của một bệnh lây truyền qua đường tình dục.
4.3 Nhiễm trùng đường tiết niệu và tiểu đường
Những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc UTI cao hơn vì nước tiểu của họ có thể có hàm lượng glucose (đường) cao, khiến vi khuẩn dễ sinh sôi hơn. Bệnh tiểu đường cũng có thể làm thay đổi hệ thống miễn dịch (phòng thủ) của cơ thể khiến việc chống lại UTI trở nên khó khăn. Nguy cơ phát triển UTI tăng lên khi bệnh tiểu đường tiến triển xấu.
4.4 Nhiễm trùng đường tiết niệu ở người lớn tuổi
Các tình trạng mãn tính, một số loại thuốc và các vấn đề về tiểu không tự chủ khiến người lớn tuổi có nguy cơ mắc UTI cao hơn. Những người sử dụng ống thông bàng quang cũng có nhiều khả năng bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
4.5 Nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng có nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Những bệnh nhiễm trùng này luôn cần được kiểm tra chi tiết vì chúng có thể chỉ ra một tình trạng tiềm ẩn nghiêm trọng, chẳng hạn như trào ngược nước tiểu.
Trào ngược là do van bàng quang có vấn đề khiến nước tiểu từ bàng quang chảy ngược vào thận. Trào ngược có thể khiến nước tiểu đọng lại bên trong cơ thể, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nó có thể dẫn đến sẹo thận, từ đó dẫn đến huyết áp cao và tăng nguy cơ mắc các bệnh về thận.
5. Phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu bằng cách nào?
Theo BSCKI. Nguyễn Tuấn Anh tại Bệnh Viện HTSS & Nam Học Sài Gòn cho biết, nhiễm trùng đường tiết niệu hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Dưới đây là những lưu ý giúp hệ tiết niệu sạch sẽ, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.
- Uống đủ nước (2 – 3 lít/ngày) để làm sạch hệ thống tiết niệu.
- Nếu nghi ngờ bản thân mắc các bệnh nhiễm trùng âm đạo như tưa miệng hoặc trichomonas cần phải được điều trị kịp thời và dứt điểm. Tránh để bệnh diễn biến xấu hơn, dễ gây ảnh hưởng tới đường tiết niệu.
- Sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên nên lưu ý, không sử dụng các sản phẩm phòng tránh có chứa chất diệt tinh trùng.
- Đi vệ sinh ngay khi cảm thấy buồn tiểu, không nên nhịn tiểu quá lâu.
- Lau mình từ trước ra sau (niệu đạo đến hậu môn) sau khi đi vệ sinh.
- Làm trống bàng quang sau khi quan hệ tình dục.
- Tránh táo bón.
Nhiễm trùng đường tiết niệu là bệnh hoàn toàn chữa được và không để lại hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên nếu bệnh không được phát hiện và chữa trị kịp thời, sẽ là mối đe dọa tới sức khỏe.
Vì vậy hãy lưu ý làm sạch hệ thống tiết niệu mỗi ngày để duy trì hệ tiết niệu khỏe mạnh. Nếu nghi ngờ bản thân có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu, hãy tới ngay các cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín để kiểm tra.
Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Bên cạnh những dịch vụ thăm khám và xét nghiệm tìm ra nguyên nhân hiếm muộn, bệnh viện còn cung cấp các gói khám đánh giá sức khỏe tổng quát, các xét nghiệm liên quan đến sinh sản.
Hơn thế nữa, bệnh viện còn sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế đều là những người có kinh nghiệm, được đào tạo chuyên môn bài bản, điều này sẽ nâng cao tỷ lệ điều trị thành công hơn.
BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN
|
Nguồn tài liệu tham khảo:
Theo dõi Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn trên 
