Thuốc lá ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe sinh sản

Thuốc lá là một trong những mối nguy hại không chỉ tác động đến sức khỏe tổng thể mà còn ảnh hưởng đến cả sức khoẻ sinh sản. Tính đến thời điểm hiện tại, không có một giới hạn nào được xem là an toàn giữa việc hút thuốc và sức khỏe sinh sản.

1. Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe

Thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, ung thư, tim mạch và suy giảm chức năng phổi. Theo các bác sĩ y tế, những người có thói quen hút thuốc lá có nguy cơ gặp phải biến chứng nghiêm trọng nếu mắc COVID-19 cao hơn so với những người không hút thuốc.

Có hơn 5.000 thành phần hóa học trong khói thuốc lá, trong đó hàng trăm chất có thể gây hại cho sức khỏe con người. Sau đây là một số chất nguy hiểm bao gồm:

• 1,3-Butadiene: Được sử dụng trong sản xuất cao su, có nguy cơ gây ung thư máu.
• Arsenic: Một chất bảo quản gỗ, liên quan đến ung thư phổi, da, gan và bàng quang.
• Benzene: Thành phần trong nhiều hóa chất công nghiệp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu.
• Cadmium: Kim loại có trong pin, có thể gây ung thư phổi, thận và tuyến tiền liệt.
• Chromium VI: Sử dụng trong ngành công nghiệp kim loại, có liên quan đến ung thư phổi, mũi và xoang.
• Formaldehyde: Một chất bảo quản, có thể gây ung thư và tổn thương mô hô hấp.
• Polonium-210: Nguyên tố phóng xạ đã được chứng minh có khả năng gây ung thư.
• Tar: Hợp chất để lại cặn màu nâu trong phổi, răng và các mô, làm tăng nguy cơ mắc bệnh phổi.

Những hóa chất này không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến nhiều bộ phận trong cơ thể, làm suy yếu hệ miễn dịch và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể.

2. Những ảnh hưởng nghiêm trọng của thuốc lá đến sức khỏe

2.1 Làm tăng nguy cơ ung thư

• Thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, gan, thực quản, phế quản,… Các chất như benzene, formaldehyde và nitrosamines trong thuốc lá có thể làm tổn thương DNA của tế bào, thúc đẩy quá trình hình thành tế bào ung thư.
• Theo nghiên cứu, người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn gấp 25 lần so với người không hút. Ngoài ung thư phổi, nguy cơ mắc các loại ung thư khác cũng tăng lên đáng kể.

2.2 Gây ra các bệnh tim mạch

• Thuốc lá còn là nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh tim cao gấp 2 – 4 lần so với người không sử dụng.
• Khói thuốc có thể làm dày thành mạch máu, tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành. Hậu quả là làm tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, gây tắc nghẽn động mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

2.3 Làm tổn thương phổi, gây suy hô hấp

• Các chất độc trong thuốc lá có thể gây viêm nhiễm phổi, phá hủy các phế nang, làm giảm khả năng trao đổi oxy.
• Những người hút thuốc có nguy cơ tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) cao gấp 12 – 13 lần so với người không hút.

2.4 Ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai và thai nhi

Hút thuốc lá trong thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho mẹ bầu và thai nhi. Khói thuốc chứa carbon monoxide làm cản trở oxy đến thai nhi, gây:

• Tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non.
• Gây dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.
• Trẻ sinh ra nhẹ cân, dễ mắc bệnh về hô hấp và tim mạch.
• Ngay cả khi mẹ bầu hít phải khói thuốc lá thụ động cũng có thể đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe cho bản thân và em bé.

2.5 Thuốc lá ảnh hưởng tiêu cực đến những người xung quanh

• Không chỉ ảnh hưởng đến người trực tiếp hút thuốc, những người hít phải khói thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ cao đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai.
• Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc dễ mắc các bệnh hô hấp như viêm phổi, hen suyễn, cảm cúm,… Vì hệ miễn dịch của trẻ còn yếu, nên việc hít phải khói thuốc có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
• Phụ nữ mang thai tiếp xúc với khói thuốc có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như sảy thai, sinh non, thai chết lưu hoặc sinh con nhẹ cân. Ngoài ra, nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi cũng tăng lên đáng kể.
• Bên cạnh đó, những người không hút thuốc nhưng tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc cũng có nguy cơ mắc các bệnh về phổi, hen suyễn và cao huyết áp.

2.6 Thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa

Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn khiến làn da lão hóa nhanh chóng, chẳng hạn:

• Xuất hiện nếp nhăn sớm, đặc biệt là ở vùng quanh miệng và mắt.
• Da trở nên khô sạm, thiếu sức sống do lượng oxy và máu lưu thông bị hạn chế.
• Mắt sưng húp, xuất hiện đốm đồi mồi do các hóa chất trong thuốc lá gây tổn thương mao mạch dưới da.
• Các sợi collagen và elastin bị phá hủy làm giảm độ đàn hồi của da, khiến da nhanh chóng chảy xệ và nhăn nheo.

2.7 Tăng nguy cơ loãng xương

• Theo một số nghiên cứu, thuốc lá có thể làm giảm mật độ xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và đau nhức xương khớp.
• Cơ thể sẽ kích thích quá trình huy động canxi từ xương vào máu khi hút thuốc, khiến xương trở nên giòn, dễ gãy hơn.
• Người hút thuốc có nguy cơ loãng xương sớm, đặc biệt là ở phụ nữ sau tuổi trung niên.
• Xương hàm suy yếu có thể dẫn đến rụng răng hoặc các bệnh lý về nha khoa.
• Quá trình phục hồi xương sau chấn thương hoặc phẫu thuật bị chậm lại, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng.

3. Nguy hiểm từ hút thuốc lá thụ động

Những người xung quanh hít phải khói thuốc lá cũng chịu tác động không ít, cụ thể là:

• Người tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn 25 – 30% so với bình thường.
• Trẻ em sinh dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp và có hệ miễn dịch yếu hơn.
• Mỗi năm, hút thuốc lá thụ động là nguyên nhân dẫn đến hàng ngàn ca tử vong sớm do bệnh tim mạch và ung thư phổi.

4. Mối tương quan giữa thuốc lá và sức khoẻ sinh sản

4.1 Đối với sức khỏe sinh sản của nữ giới

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 1 tỷ người hút thuốc lá, trong đó 200 triệu là nữ giới. Tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá ngày càng gia tăng, kéo theo nhiều hệ lụy như sau:

• Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 2 lần nam giới do sức đề kháng yếu hơn.
• Làm rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng rụng trứng.
• Tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung, sảy thai hoặc thai lưu.
• Thai nhi có nguy cơ chậm phát triển, sinh non hoặc mắc dị tật bẩm sinh khi mẹ hút thuốc trong thai kỳ.

4.2 Đối với sức khỏe sinh sản của nam giới

Những nam giới có thói quen hút thuốc lá sẽ phải đối mặt với những vấn đề sau:

• Làm giảm chất lượng tinh trùng, khiến tinh trùng yếu, dị dạng, không có khả năng thụ tinh, tăng cao tỷ lệ vô sinh ở nam giới.
• Mật độ tinh trùng giảm 23% so với người không hút thuốc.
• Hormone Testosterone giảm, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh binh.
• Ngoài ra, hút thuốc lá còn làm tăng nguy cơ rối loạn cương dương và suy giảm chức năng tình dục.

5. Thuốc lá ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai

Đối với phụ nữ mang thai, tác hại của thuốc lá lại càng nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi và làm tăng nguy cơ biến chứng trong thai kỳ, cụ thể là:

5.1 Làm tăng nguy cơ sảy thai

• Dựa theo một số nghiên cứu, nữ giới hút trên 15 điếu thuốc lá mỗi ngày có thời gian thụ thai lâu hơn và khả năng thai nhi phát triển kém hơn so với người sử dụng.
• Tỷ lệ sảy thai tự phát ở phụ nữ hút thuốc cao hơn 1,5 – 3,2 lần so với bình thường.
• Hút thuốc lá làm ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển trứng và phôi. Nếu phôi thai chưa bám chặt vào tử cung, nguy cơ sảy thai sẽ rất cao.
• Thuốc lá còn tác động đến nồng độ nội tiết trong cơ thể, làm rối loạn quá trình rụng trứng, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và giữ thai.

5.2 Tăng nguy cơ thai nhi dị dạng

• Bên cạnh nguy cơ sảy thai, phụ nữ hút thuốc lá còn đối mặt với nguy cơ mang thai dị dạng cao hơn người bình thường.
• Tỷ lệ thai nhi bị dị tật bẩm sinh ở phụ nữ hút thuốc cao hơn 2,2 – 4 lần so với người không hút thuốc lá.
• Tăng tỷ lệ mang thai ngoài tử cung, đặc biệt là thai ở ống dẫn trứng, đe dọa tính mạng người mẹ.
• Các hóa chất độc hại trong thuốc lá có thể gây đột biến gen, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi.
• Ngoài ra, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động trong quá trình mang thai cũng có thể tác động đến buồng trứng của thai nhi là bé gái, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của trẻ sau này.

6. Thuốc lá ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh trong ống nghiệm

Theo một số bác sĩ, thuốc lá ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

• Các chất trong thuốc lá làm giảm độ dày của nội mạc tử cung, khiến phôi khó bám vào tử cung, làm giảm tỷ lệ đậu thai.
• Người hút thuốc có niêm mạc tử cung mỏng hơn trung bình 2mm so với người không hút, đây là nguyên nhân dẫn đến thất bại trong quá trình chuyển phôi.
• Một nghiên cứu tại Hà Lan, hút một điếu thuốc lá mỗi ngày trong vòng 12 tháng có thể làm giảm 28% cơ hội sinh con khi điều trị IVF.

Theo thống kế, được thực hiện trên 8.000 phụ nữ điều trị IVF cho thấy, việc hút thuốc có liên quan trực tiếp đến tỷ lệ vô sinh ở nữ giới. Các bác sĩ hỗ trợ sinh sản khuyến cáo phụ nữ nên ngừng hút thuốc càng sớm càng tốt để tăng cơ hội mang thai và đảm bảo sức khỏe cho thai nhi.

Trong quá trình điều trị IVF, nếu phụ nữ bỏ thuốc trước khi tiến hành điều trị, khả năng có thai sẽ tăng lên đáng kể. Bỏ thuốc lá ít 2 tháng trước khi thực hiện IVF giúp cải thiện chất lượng trứng và tăng tỷ lệ thành công.

7. Ngừng hút thuốc lá – Giải pháp cải thiện sức khỏe sinh sản

Để tăng cơ hội thụ thai và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, việc ngừng hút thuốc lá là giải pháp cần thiết, vì:

7.1 Đối với nam giới

• Với những ai đã hút thuốc trong một thời gian dài, thì vẫn có thể cải thiện chất lượng tinh trùng bằng cách ngừng sử dụng thuốc lá. Việc ngừng hút thuốc ít ba tháng trước khi có kế hoạch sinh con sẽ giúp tinh trùng khỏe mạnh hơn và tăng khả năng thụ tinh thành công.
• Hạn chế tổn thương ADN tinh trùng: Các chất độc hại trong thuốc lá có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng, gây đột biến gen,…
• Nam giới bỏ thuốc có thể cải thiện đáng kể số lượng tinh trùng và tăng tỷ lệ thụ thai thành công.
• Giảm nguy cơ vô sinh và rối loạn cương dương và cải thiện ham muốn tình dục.

7.2 Đối với phụ nữ

• Bỏ thuốc lá không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng sinh sản ở nữ giới.
• Ngừng hút thuốc giúp chu kỳ kinh nguyệt trở nên ổn định hơn, cải thiện chất lượng trứng và tăng khả năng thụ thai tự nhiên.
• Phụ nữ bỏ thuốc lá trước khi thụ thai hoặc trong ba tháng đầu của thai kỳ, nguy cơ sinh non và các dị tật thai nhi sẽ giảm đáng kể.
• Việc bỏ thuốc lá sẽ giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh, đạt cân nặng tương đương với những trẻ có mẹ không hút thuốc.

Bỏ thuốc lá là bước quan trọng để cải thiện khả năng sinh sản và nâng cao chất lượng cuộc sống. Dù là nam hay nữ, việc ngừng hút thuốc càng sớm sẽ càng mang lại lợi ích lớn, giúp tăng cơ hội có con và bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé trong thai kỳ. Nếu bạn đang có kế hoạch sinh con hoặc muốn đảm bảo một cơ thể khỏe mạnh, hãy hành động ngay hôm nay để loại bỏ tác hại của thuốc lá!

Ngoài ra, để theo dõi sức khỏe một cách , bạn nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe tổng quát tại các cơ sở y tế uy tín. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản cũng như các bệnh lý khác. Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn hỗ trợ ba mẹ gói khám sức khoẻ sinh sản để kiểm tra, phát hiện các bất thường và điều trị kịp thời, giúp ba mẹ sớm đạt được ước mơ đón con trọn vẹn.