Tinh trùng bất thường có thực sự dẫn đến vô sinh

Tinh trùng bất thường là một thuật ngữ diễn tả sự bất thường của tinh trùng. Mặc dù tình trạng này không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng điều này ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới rất nhiều.

1. Tinh trùng bất thường là gì?

Tinh trùng bất thường là những biểu hiện thay đổi về mặt hình thái, bao gồm cả kích thước và hình dạng. Đánh giá về hình thái tinh trùng được xem là yếu tố quan trọng để đánh giá về vô sinh ở nam giới, kết quả sẽ được báo cáo theo tỷ lệ phần trăm số lượng tinh trùng xuất hiện bình thường khi quan sát dưới kính hiển vi.

Khi tinh trùng xuất hiện những điểm bất thường như sau: đầu tinh trùng to, không tròn, đuôi xoắn không thẳng,… những hình thái này đều khó xâm nhập vào trứng, ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình thụ thai. khi kiểm tra tinh dịch trong phòng xét nghiệm. Tỷ lệ tinh trùng bất thường trong các mẫu tinh dịch sẽ nhiều hơn từ 4 – 10% so với tinh trùng bình thường.

2. Nguyên nhân làm xuất hiện tinh trùng bất thường

Theo các nhà nghiên cứu, thì có rất nhiều nguyên nhân làm ảnh hưởng đến hình thái của tình trùng và dẫn đến hình thành tinh trùng bất thường, đó là:

• Nam giới mắc các bệnh lý gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản: nam giới đã từng mắc những bệnh như quai bị, bệnh viêm đường tiết niệu, các bệnh lây qua đường tình dục,… từ đó làm tăng nguy cơ sản sinh ra những tinh trùng có hình dạng không bình thường.
• Lão hóa: quá trình lão hóa sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tác nhân gây hại và các gốc tự do tấn công vào tinh trùng non, làm cho cấu trúc của tinh trùng bị ảnh hưởng, tổn thương, dẫn đến dị dạng. Tình trạng này xuất hiện phổ biến ở những người từ 40 tuổi trở lên.
• Tiếp xúc với chất độc hại: nam giới thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại đều có nguy cơ mắc bệnh và khiến tinh trùng bị dị dạng cao. Các tác nhân chính hóa học bao gồm thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, các kim loại nặng, khí thải công nghiệp.
• Ảnh hưởng từ môi trường sống: nam giới sống và làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, làm việc ở môi trường bức xạ, ion hóa, sống ở những nơi có nhiệt độ cao thì  sẽ làm tăng số lượng tinh trùng bất thường trong tinh dịch.

3. Các dạng tinh trùng bất thường

Có rất nhiều bất thường liên quan đến tinh trùng và tinh dịch mà nhiều người bệnh còn cảm thấy xa lạ, người bệnh nên hiểu một số thuật ngữ sau đây:  

3.1 Tinh trùng bình thường (Normozoospermia)

Dựa vào các chỉ số dưới đây, các bác sĩ có thể chẩn đoán được đây là những tinh binh khỏe mạnh, đó là: 

• Thể tích phải từ 1,5 ml trở lên.
• Số lượng tinh trùng trên 40 triệu.
• Nồng độ tinh trùng trong mỗi ml là 15 triệu.
• Độ di động từ 40% trở lên.
• Khả năng di chuyển 32% trở lên.
• Độ sống sót trên 58%.
• Hình thái bình thường của tinh trùng là 4% trở lên.

3.2 Tình trạng Cực khoái khô (Aspermia) 

Tình trạng cực khoái khô là tình trạng không xuất tinh và không có tinh trùng. Không giống như chứng vô tinh, có xuất tinh nhưng không có tinh trùng trong tinh dịch. Trong trường hợp này, nam giới có thể đạt cực khoái, nhưng không xuất tinh, điều này còn được gọi là “cực khoái khô”.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, do xuất tinh ngược, di truyền, xuất hiện các bất thường bẩm sinh đường sinh sản, mất cân bằng nội tiết tố, tiểu đường, ung thư tinh hoàn,… Trong trường hợp những người mắc bệnh này muốn có con, thì sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng chưa trưởng thành sẽ thường được bác sĩ chỉ định. Sau đó, tinh trùng sẽ được nuôi trong phòng Labo, bác sĩ chuyên môn sẽ sử dụng với kỹ thuật  điều trị IVF hoặc ICSI để tạo thành phôi. 

3.3 Vô tinh (Azoospermia)  

Vô tinh là hiện tượng không có tinh trùng khi xuất tinh và đây được xem là một dạng vô sinh nghiêm trọng ở nam giới. Tình trạng chỉ được chẩn đoán thông qua kết quả phân tích tinh dịch đồ. Một số nguyên nhân gây vô tinh bao gồm rối loạn di truyền, sự tắc nghẽn ống dẫn tinh, mất cân bằng nội tiết tố, viêm tinh hoàn do quai bị,…

3.4 Tinh trùng kém di động (Asthenozoospermia) 

Tinh trùng kém di động hay tinh trùng bị suy nhược là khi một tỷ lệ khá lớn tinh trùng di chuyển không được bình thường. Tinh trùng kém di động thường hay đi kèm với số lượng tinh trùng ít. Nguyên nhân gây ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của tinh trùng là do: sức khỏe không tốt, dinh dưỡng không đủ, do tác dụng phụ của thuốc điều trị các bệnh phơi nhiễm chất độc, ung thư, lối sống không lành mạnh thường hút thuốc, uống rượu,…

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tổng số tinh trùng di chuyển là thang điểm đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Dựa theo kết quả công bố năm 2015, những người nam có ít hơn 5 triệu tinh trùng di động được coi là vô sinh nặng. Từ 5 – 20 triệu tinh trùng là vô sinh dạng trung bình và hơn 20 triệu tinh trùng di chuyển thì được coi là bình thường.

3.5 Quái tinh (Teratozoospermia) 

Trường hợp phần lớn số lượng tinh trùng của đàn ông có hình dạng bất thường thì được gọi là Teratozoospermia. Hình dạng bình thường của tinh trùng sẽ có đầu hình bầu dục và đuôi dài. Còn tinh trùng bất thường sẽ có hình dạng đầu kỳ lạ, có thêm đầu, đuôi xoắn hoặc thêm đuôi.

Hình dạng của tinh trùng ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng di chuyển, nên khi hình thái tinh trùng bị bất thường thì khả năng di chuyển của chúng cũng sẽ kém đi và điều này ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh. 

3.6 Quái tinh (Oligoasthenoteratozoospermia – OAT)

Quái tinh, tên tiếng Anh là Oligoasthenoteratozoospermia (OAT) là khi tất cả các thông số của tinh trùng, bao gồm số lượng, độ di động và hình dạng đều bất thường. Đây được xem là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của vô sinh nam. Bệnh lý này có 3 thể: thể nhẹ, thể trung bình và thể nặng.  

3.7 Tinh trùng bị hoại tử (Necrozoospermia) 

Tinh trùng bị hoại tử hay tinh trùng có mủ là nguyên nhân vô cùng hiếm gặp của vô sinh ở nam giới. Đây là trường hợp tất cả tinh trùng đều chết. Tính đến thời điểm hiện tại, thì nguyên nhân dẫn đến bệnh hoại tử tinh trùng vẫn chưa được xác định và cũng rất hiếm gặp.  

3.8 Tăng bạch cầu trong tinh dịch (Leukocytospermia)

Tăng bạch cầu trong tinh dịch là tình trạng xuất hiện số lượng lớn các tế bào bạch cầu trong tinh dịch, đây còn được gọi là tình trạng mủ tinh dịch, tên tiếng Anh là Pyospermia.

Với bệnh lý tăng bạch cầu trong tinh dịch thì hình dạng tinh trùng sẽ hoàn toàn không bất thường 100%, nhưng chất lượng tinh dịch có thể có một số vấn đề. Lượng tế bào bạch cầu cao dẫn đến tổn thương tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản. Và đây là dấu hiệu cho thấy người này đang bị nhiễm trùng hoặc mắc một bệnh tự miễn nào đó.

4. Các phương pháp chẩn đoán tinh trùng bất thường

Mẫu tinh dịch của một người đàn ông đưa ra soi dưới kính hiển vi để phân tích hình dạng, số lượng và đánh giá khả năng di chuyển của các tinh trùng. Có thể dựa theo lượng tinh dịch, màu sắc để kiểm tra đánh giá tình trạng tinh dịch bất thường. Quá trình phân tích tinh dịch thể hiện qua các khía cạnh: 

Thể tích tinh dịch của người bình thường là phải từ 1,5 ml  trở lên trong mỗi lần xuất tinh. Trong trường hợp lượng tinh dịch thấp hơn mức tiêu chuẩn, thì đó là dấu hiệu của tình trạng tắc nghẽn, mẫu thu không đầy đủ, xuất tinh ngược, rối loạn chức năng trong túi tinh, xảy ra vấn đề ở tuyến tiền liệt. 

Số lượng tinh trùng phải trên 15 triệu/ml tinh dịch thì mới được đánh giá là bình thường.  

Kích thước và hình dạng tinh trùng bao gồm kích thước đầu, hình dáng bên ngoài và cấu trúc đuôi. Đầu tinh trùng rất quan trọng vì nó có thể ảnh hưởng đến khả năng thâm nhập vào trứng. Dựa theo bảng đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới thì tỷ lệ tinh trùng bình thường phải là lớn hơn 4% thì mới được xem là tinh trùng bình thường.

Độ di động: tỷ lệ phải có 40% tinh trùng di động thì mới được coi là bình thường.

5. Tinh trùng bất thường có gây vô sinh không

Tinh trùng khuyết tật hay tinh trùng bất thường là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô sinh ở nam giới. Chúng khiến nam giới không còn ham muốn và dẫn đến tình trạng suy giảm tình dục. Nếu trong kết quả xét nghiệm, nếu tỷ lệ tinh trùng khuyết tật chiếm 40% thì đây là nguyên nhân vô sinh ở nam giới. 

Tinh trùng khiếm khuyết mặc dù vẫn có khả năng di chuyển, nhưng việc thụ tinh với trứng thì sẽ có tỷ lệ rất thấp. Điều này đồng nghĩa là nam giới có tinh trùng bất thường thì vẫn có khả năng sinh con nhưng thường phải nhờ đến sự trợ giúp của những kỹ thuật sinh sản. Trong đó thông dụng nhất là tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI) và thụ tinh ống nghiệm (IVF).

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn quy tụ nhiều vị y bác sĩ đầu ngành, có trên 10 năm điều trị vô sinh hiếm muộn. Bên cạnh đó, bệnh viện còn được trang bị các thiết bị máy móc hiện đại, được nhập khẩu từ các nước có nền y học phát triển nhất trên thế giới. Ngoài ra, chúng tôi còn có đội ngũ điều dưỡng, nhân viên y tế được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, điều này giúp làm rút ngắn con đường thực hiện ước mơ trở thành cha mẹ của các cặp đôi.