Tác động của hormone GnRH đến chức năng sinh sản
Hormone GnRH là từ viết tắt của hormone giải phóng gonadotropin. Hormon này được giải phóng bởi vùng dưới đồi trong não.
1. Hormone giải phóng GnRH là gì?
Hormone GnRH (giải phóng Gonadotropin) là chất điều hòa thần kinh nội tiết trung ương của trục vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục. Hormon kích thích hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) là hai loại hormone hướng sinh dục được tiết ra bởi các tế bào tuyến sinh dục trong tuyến yên.
Chúng được kích thích bởi các hormone giải phóng gonadotropin. GnRH được sản xuất bởi vùng dưới đồi và được cung cấp qua đường máu đến tuyến yên.
Các bộ phận của não gửi tín hiệu đầu vào thần kinh kiểm soát việc tiết hormone GnRH. Ở phụ nữ, sự bài tiết nói riêng được kiểm soát bởi steroid sinh dục thông qua phản hồi tiêu cực. Ngoài ra, hormone này còn gây ra sự giải phóng progesterone và estrogen trong buồng trứng. Ở nam giới, GnRH khiến tinh hoàn sản xuất testosterone.
2. Cấu trúc của hormone GnRH
Hormone giải phóng Gonadotropin hay còn gọi là hormone peptide nhiệt đới được sản xuất và giải phóng từ các tế bào thần kinh GnRH bên trong vùng dưới đồi. Peptide nhiệt đới này được phân loại theo họ hormone giải phóng gonadotropin, thiết lập bước ban đầu trong trục vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục.
GnRH là một hormone thần kinh bao gồm 10 axit amin được sản xuất trong nhân vòng cung của vùng dưới đồi.
Cấu trúc của hormone GnRH được sắp xếp từ axit amin đến đầu cacboxyl. Tất cả các loài động vật có vú đều có trình tự axit amin GnRH gần như giống nhau. Đó là một trình tự được bảo tồn cao ở các loài động vật có xương sống. Hormone được giải phóng theo nhịp đập trong cơ thể.
3. Chức năng của hormone GnRH
3.1 Sinh sản
Hormone GnRH chỉ được kích thích hoạt động mạnh ở độ tuổi dậy thì và trưởng thành. Hoạt động của GnRH có vai trò then chốt để các chức năng sinh sản hoạt động. Tuy nhiên, nó sẽ không cần thiết khi đã có thai.
Trong hệ thống sinh sản nữ, GnRH gián tiếp kích thích cơ thể sản xuất estrogen và progesterone. Đây là những hormone sinh dục nữ chiếm ưu thế, đóng vai trò quan trọng trong quá trình rụng trứng và thụ thai.
Trong hệ thống sinh sản nam giới, hormone GnRH kích thích sản xuất hormone LH, ảnh hưởng đến lượng testosterone và androgen (hormone sinh dục nam) trong việc sản xuất tinh trùng.
3.2 Điều hòa nội tiết tố tuyến sinh dục
Hormone GnRH kích hoạt việc sản xuất và bài tiết hai hormone hướng sinh dục là FSH và LH ở tuyến yên. Chúng được điều chỉnh bởi các số liệu – kích thước, tần số của xung GnRH bên cạnh phản hồi nhận được từ estrogen và androgen. FSH được giải phóng với điều kiện thuận lợi là các xung GnRH có tần số thấp trong khi việc tạo xung LH được kích hoạt bởi các xung GnRH có tần số song song cao hơn.
Sự tiết hormone GnRH cũng khác nhau ở nam và nữ. Ở phụ nữ, đặc biệt trong chu kỳ kinh nguyệt, hormone giải phóng gonadotropin tăng đột biến trước khi rụng trứng. Tuy nhiên, ở nam giới, hormone này được sản xuất theo nhịp với tần số ổn định và hầu như không có sự thay đổi.
Ở động vật có xương sống, việc tiết hormone này rất quan trọng để hệ thống sinh sản hoạt động bình thường. Vì vậy, GnRH – hormone đơn lẻ điều hòa một quá trình phức tạp như rụng trứng, phát triển nang trứng, sinh tinh ở nam giới và duy trì hoàng thể ở nữ giới.
3.3 hormone GnRH là một nội tiết thần kinh
Nó được coi là một loại hormone thần kinh được tiết ra trong một tế bào thần kinh cụ thể và được giải phóng ở đầu dây thần kinh của nó. Những tế bào thần kinh này đến từ mũi và di chuyển đến não, tại đó chúng phân tán khắp vùng dưới đồi và vách ngăn giữa. Thông qua hiện tượng này, đầu vào khớp thần kinh được nhận cho phép giải phóng đồng bộ GnRH.
Các chất dẫn truyền như glutamate, GABA, norepinephrine được một số tế bào thần kinh hướng tâm sử dụng để kiểm soát tế bào thần kinh hormone GnRH. Ví dụ, ở phụ nữ được kích thích bằng estrogen-progesterone, dopamine dường như kích hoạt giải phóng LH thông qua GnRH. Estrogen cũng có thể điều chỉnh việc giải phóng hormone giải phóng Gonadotropin.
4. Hormone GnRH dư thừa có ảnh hưởng tới cơ thể không?
Việc sản xuất quá mức hormone GnRH là rất hiếm. Mức độ tăng cao có thể làm tăng nguy cơ mắc u tuyến yên. Những khối u không phải ung thư (u lành tính) này có thể khiến cơ thể phải sản xuất quá nhiều hormone kích thích nang trứng và hormone luteinizing.
Kết quả là cơ thể sẽ tạo ra quá nhiều estrogen hoặc testosterone. Ở trẻ em, nồng độ GnRH cao có thể gây dậy thì sớm.
Gia tăng hormone GnRH một cách quá mức có thể khiến cơ thể sản xuất estrogen và testosterone nhiều hơn bình thường.
5. Hormone GnRH thiếu hụt có ảnh hưởng gì không?
Các tình trạng liên quan đến mức hormone GnRH thấp ở nữ giới bao gồm:
- Kinh nguyệt bất thường hoặc vô kinh (mất kinh).
- Không xảy ra hiện tượng rụng trứng.
- Dậy thì muộn hoặc suy giảm chức năng sinh sản.
- Vô sinh.
- Suy giảm ham muốn tình dục.
- Đối với nam giới, thiếu hụt hormone GnRH có thể dẫn đến các tình trạng như:
- Suy giảm số lượng tinh trùng và chất lượng tinh trùng kém.
- Có thể không có tính trùng.
- Rối loạn tinh hoàn (ví dụ hội chứng Kallmann).
Tổn thương vùng dưới đồi cũng có thể dẫn đến thiếu bài tiết GnRH, bởi nó có thể ngăn cản quá trình sản xuất LH và FSH bình thường. Ở phụ nữ, thường sẽ bị vô kinh. Trong khi nam giới sẽ mất khả năng sản xuất tinh trùng.
Một lý do khác khiến GnRH quan trọng là do các phương pháp điều trị y tế đã được phát triển mô phỏng vai trò của GnRH trong cơ thể và hiện được sử dụng để điều trị nhiều tình trạng khác nhau – bao gồm cả điều trị vô sinh hiếm muộn.
6. Chất chủ vận và chất đối kháng hormone GnRH là gì?
Chất tương tự hormone GnRH là một nhóm thuốc ảnh hưởng đến việc sản xuất GnRH trong cơ thể, từ đó ảnh hưởng đến việc giải phóng hormone LH và FSH. Có hai loại thuốc đó là thuốc chủ vận hoặc thuốc đối kháng. Chất chủ vận kích thích giải phóng LH và FSH, trong khi chất đối kháng ngăn chặn cơ thể tạo ra 2 hormone này.
Để dễ hiểu hơn, khi một người được tiêm chất chủ vận GnRH, nó sẽ bắt chước GnRH thật trong cơ thể. Khi tuyến yên gặp chất chủ vận GnRH, ban đầu nó sẽ giải phóng một lượng lớn LH và FSH, trước khi cơ thể ức chế sự giải phóng của chúng trong một khoảng thời gian, tạo cơ hội cho việc sử dụng các liệu pháp hormone khác.
Có hai cách có thể thực hiện các phương pháp điều trị tương tự GnRH: theo nhịp đập hoặc theo cách liên tục. Khi các chất tương tự hormone GnRH được sử dụng theo cách nhịp nhàng, nó thường dành cho một đợt điều trị ngắn nhằm mục đích gây rụng trứng bằng cách tăng nồng độ FSH và LH trong cơ thể.
Mặt khác, điều trị liên tục sẽ làm giảm mạnh các hormone như FSH và LH, cũng như progesterone, testosterone và estrogen, được sử dụng để điều trị các tình trạng nhạy cảm với hormone như hội chứng đa nang buồng trứng.
Mặc dù chúng hoạt động khác nhau, nhưng việc sử dụng liên tục chất chủ vận và chất đối kháng GnRH đều có tác dụng giống nhau là tạo ra một loại “thời kỳ mãn kinh tạm thời” trong cơ thể, cho phép thực hiện các phương pháp điều trị khác.
Tuy nhiên, chất đối kháng hormone GnRH đạt được điều này bằng cách ngăn chặn hoàn toàn sự giải phóng LH và FSH bằng cách ngăn chặn tuyến yên phản ứng với hormone giải phóng gonadotropin, thay vì tạo ra một lượng lớn các hormone này trước khi ức chế chúng.
Những loại thuốc này rất quan trọng trong các quá trình như điều trị IVF (thụ tinh ống nghiệm) vì bác sĩ phải có khả năng kiểm soát thời điểm trứng rụng để có thể lấy trứng và thụ tinh. Kiểm soát càng hiệu quả thì khả năng điều trị IVF thành công càng cao.
Ngoài ra, các phương pháp điều trị liên quan đến hormone GnRH cũng vô cùng hữu ích trong việc giải quyết các tình trạng bệnh lý khác nhau như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung,…
Có thể thấy, hormone giải phóng gonadotropin có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể chúng ta, đặc biệt là có ảnh hưởng lớn tới việc điều trị vô sinh hiếm muộn ở cả nam giới và nữ giới.
Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện tiên phong trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn và nam học tại Sài Gòn.
Bệnh viện không chỉ quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm mà các trang thiết bị đều đạt chuẩn châu Âu, nhập khẩu trực tiếp từ nước ngoài để đảm bảo các xét nghiệm được chính xác nhất. Từ đó các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Chính vì thế, nếu bạn muốn thực hiện kiểm tra và điều trị hiếm muộn, Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn chính là một nơi đáng tin cậy.
BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN
|
Nguồn tài liệu tham khảo:
Theo dõi Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn trên 
