7 cách khắc phục suy dinh dưỡng hiệu quả

08/05/2024

Suy dinh dưỡng là khi chế độ ăn uống của một người không cung cấp đủ chất dinh dưỡng hoặc sự cân bằng phù hợp để có sức khỏe tối ưu. Các triệu chứng thường liên quan đến sụt cân, giảm cảm giác thèm ăn, mệt mỏi và khó chịu.

*7 cách khắc phục suy dinh dưỡng hiệu quả*

1. Suy dinh dưỡng là gì?

Suy dinh dưỡng là tình trạng phát triển khi cơ thể bị thiếu vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác cần thiết để duy trì các mô và chức năng cơ quan khỏe mạnh.

*Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể thiếu chất dinh dưỡng*

2. Triệu chứng của suy dinh dưỡng

Những người bị suy dinh dưỡng do thiếu dinh dưỡng có thể thấp bé so với tuổi, gầy gò hoặc béo phì, bơ phờ và hệ miễn dịch yếu. Rối loạn dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ hệ thống nào trong cơ thể và các giác quan về thị giác, vị giác và khứu giác. Chúng cũng có thể gây lo lắng, thay đổi tâm trạng và các triệu chứng tâm thần khác.

Các triệu chứng khác bao gồm:

Da nhợt nhạt, dày và khô.
Cơ thể dễ bị bầm tím.
Phát ban.
Sắc tố da có sự thay đổi.
Tóc mỏng dễ gãy rụng.
Thường xuyên đau mỏi khớp.
Xương mềm.
Nướu dễ bị chảy máu.
Quáng gà.
Nhạy cảm với ánh sáng.

*Người suy dinh dưỡng có cơ thể thấp bé và gầy gò hơn bình thường*

3. Phân loại suy dinh dưỡng

Dinh dưỡng thực phẩm bao gồm các chất dinh dưỡng đa lượng (protein, carbohydrate và chất béo) và vi chất dinh dưỡng (vitamin và khoáng chất). Cả hai thành phần cần phải đạt được sự cân bằng để duy trì sức khỏe lành mạnh. Đáng buồn thay, tình trạng suy dinh dưỡng, đặc biệt là ở trẻ em, cho thấy sự mất cân bằng giữa các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng.

Dưới đây là 4 loại suy dinh dưỡng:

Suy dinh dưỡng đa lượng: thiếu các chất dinh dưỡng đa lượng, chẳng hạn như protein, carbohydrate và chất béo.
Suy dinh dưỡng vi chất: thiếu vi chất dinh dưỡng, cụ thể là vitamin và khoáng chất. Điều này cũng bao gồm việc thiếu hụt nhẹ một số vitamin và khoáng chất do chế độ ăn uống thiếu đa dạng.
Thừa dinh dưỡng đa lượng: ăn quá nhiều protein, carbohydrate và/hoặc calo chất béo. Nguy cơ thừa dinh dưỡng sẽ tăng lên khi thừa cân hơn 20% hoặc áp dụng chế độ ăn nhiều chất béo và muối.
Thừa dinh dưỡng vi chất dinh dưỡng: dùng quá liều các chất bổ sung vitamin và khoáng chất, có thể gây độc khi dùng với số lượng lớn.

*Suy dinh dưỡng là sự mất cân bằng giữa các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng*

4. Nguyên nhân gây ra suy dinh dưỡng

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng suy dinh dưỡng, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

4.1 Khan hiếm lương thực

Các gia đình sống trong cảnh nghèo khó có thể phải vật lộn để có được một chế độ ăn uống đầy đủ và đủ dinh dưỡng cho con cái, dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Mất an ninh lương thực, tức là thiếu khả năng tiếp cận thường xuyên với thực phẩm dinh dưỡng, là một yếu tố quan trọng góp phần gây ra tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em.

*Thực phẩm khan hiếm là một trong những nguyên nhân cơ bản gây suy dinh dưỡng*

4.2 Chế độ ăn uống không đầy đủ

Thiếu các chất cần thiết để duy trì một cơ thể khỏe mạnh như chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất.

4.3 Lạm dụng chế độ ăn giảm cân

Một số chế độ ăn giảm cân khắc nghiệt nếu duy trì lâu dài sẽ khiến cơ thể bị thiếu hụt các khoáng chất dẫn tới thiếu chất.

*Giảm cân quá mức cũng là nguyên nhân gây suy dinh dưỡng*

4.4 Tiêu thụ thực phẩm chứa quá nhiều đường và chất béo

Sử dụng nước ngọt, thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh trong một thời gian dài sẽ khiến cơ thể bị thừa dinh dưỡng.

4.5 Nhiễm trùng và bệnh tật

Nhiễm trùng thường xuyên, chẳng hạn như nhiễm trùng đường tiêu hóa hoặc bệnh về đường hô hấp, có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn, sự hấp thụ chất dinh dưỡng và tình trạng dinh dưỡng tổng thể. Các bệnh hoặc tình trạng mãn tính ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa cũng có thể góp phần gây suy dinh dưỡng.

*Các bệnh lý về đường tiêu hoá khiến người bệnh giảm cảm giác thèm ăn gây suy dinh dưỡng*

4.6 Các yếu tố môi trường khác

Một số yếu tố môi trường, chẳng hạn như nước và vệ sinh không an toàn, có thể góp phần gây ra nguy cơ suy dinh dưỡng. Kết quả là, họ có nguy cơ dễ bị nhiễm trùng hơn và có thói quen vệ sinh kém.

Mắc chứng rối loạn ăn uống tâm thần. Người bệnh có thể lâm vào tình trạng chán ăn hoặc háu ăn một cách bất thường.

5. 7 cách cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng hiệu quả

5.1 Bổ sung lượng calo khuyến nghị theo nhóm tuổi

Cố gắng ước tính lượng calo bạn ăn và uống hàng ngày. Tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của bạn, bạn có thể cần thực hiện một số điều chỉnh trong chế độ ăn uống của mình. Ví dụ, đàn ông cần khoảng 2.000 đến 3.000 calo mỗi ngày, trong khi phụ nữ cần khoảng 1.600 đến 2.400.

Nếu bạn thiếu cân với chỉ số BMI dưới 18,5, hãy tiêu thụ số lượng calo dựa trên cân nặng hiện tại thay vì cân nặng lý tưởng của bạn. Nếu không, bạn sẽ có nguy cơ mắc hội chứng ăn lại, gây rối loạn cân bằng khoáng chất, có thể gây nguy hiểm. Bạn có thể tăng lượng thức ăn ăn nhiều hơn khi tình trạng của bạn ổn định.

*Chú ý đến chỉ số BMI để cố gắng bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể*

5.2 Thêm ít nhất 8 phần ngũ cốc giàu tinh bột vào chế độ ăn uống

Cố gắng ăn nhiều bánh mì, cơm và mì ống hàng ngày và hàng tuần. Nếu bạn là nữ, hãy thử bổ sung 7-8 phần ngũ cốc vào lượng calo hàng ngày của bạn. Nếu bạn là nam giới, hãy đặt mục tiêu ăn ít nhất 10 suất ăn mỗi ngày.

Một chiếc bánh sandwich cung cấp cho bạn 2 phần ngũ cốc, trong khi ½ cốc (92,5 g) gạo lứt là 1 phần ăn.

Bánh mì sandwich, món ăn phụ và bất kỳ bữa ăn nào có nhiều bánh mì khác đều là những lựa chọn tuyệt vời.

Hãy thử chế biến các món ăn chính bằng mì ống như spaghetti hoặc lasagna.

*Bổ sung tinh bột vào thực đơn hàng ngày giúp phòng ngừa tình trạng suy dinh dưỡng*

5.3 Ăn 5 phần trái cây và rau quả mỗi ngày

Ăn nhẹ bằng nhiều loại thực phẩm để tăng lượng vitamin và khoáng chất. Hãy bổ sung những thực phẩm này vào cả bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ để chế độ ăn uống của bạn có thể trở nên đầy đủ hơn với các chất dinh dưỡng khác nhau.

Khi bạn điều chỉnh chế độ ăn uống của mình, hãy chọn trái cây và rau quả theo mùa vì chúng sẽ dễ tìm và mua hơn từ các cửa hàng tạp hóa.

Một khẩu phần trái cây có kích thước bằng nắm tay của bạn, trong khi 1 khẩu phần nước ép rau củ là khoảng ½ cốc (118 mL).

Các sản phẩm màu đỏ, như cà chua và dưa hấu, chứa nhiều lycopene, giúp bảo vệ cơ thể tránh khỏi bệnh tật nghiêm trọng.

Các loại rau lá xanh như cải xoăn và rau bina chứa nhiều zeaxanthin và lutein, giúp ngăn ngừa một số bệnh về mắt.

Ăn nhiều rau xanh và trái cây giúp cơ thể có nhiều vitamin và khoáng chất — *Rau xanh và trái cây cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cho cơ thể*

5.4 Ăn nhẹ với 6 – 8 phần protein mỗi ngày

Chọn thịt gà, thịt bò, thịt lợn và nhiều món thịt khác để tăng lượng protein. Nếu bạn đang tìm kiếm nguồn protein không có thịt, thay vào đó hãy thử thêm các loại hạt, trứng và đậu vào chế độ ăn uống của bạn. Khi bạn chuẩn bị bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ, hãy lưu ý rằng phụ nữ cần khoảng 6 phần protein mỗi ngày, trong khi nam giới cần tới 8 phần.

Một khẩu phần thịt bò là 3 oz (85 g), trong khi một khẩu phần đậu đen nấu chín là ½ cốc (30g).

Bơ đậu phộng là nguồn bổ sung protein tuyệt vời vào chế độ ăn hằng ngày.

Hãy tìm những thanh granola và đồ ăn nhẹ khác có hàm lượng protein cao tự nhiên.

5.5 Bổ sung canxi đầy đủ

Sữa, phô mai và sữa chua là những thực phẩm chứa rất nhiều canxi. Hãy đảm bảo cơ thể được hấp thu đủ lượng canxi theo khuyến nghị.

5.6 Lựa chọn thực phẩm được tăng cường thêm chất dinh dưỡng

Hãy tìm các loại ngũ cốc, các sản phẩm từ ngũ cốc và các thực phẩm khác có bổ sung thêm khoáng chất và vitamin làm nguyên liệu.

Ngũ cốc tăng cường là một lựa chọn tuyệt vời cho bữa sáng.

Hãy uống đồ uống và sinh tố có hàm lượng calo cao thay vì đồ ăn vặt. Tích trữ đồ uống lành mạnh có nhiều calo và đường, như sinh tố trái cây.

*Ngũ cốc chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho những người suy dinh dưỡng*

5.7 Uống bổ sung dinh dưỡng hàng ngày

Hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe xem thuốc bổ sung và vitamin tổng hợp có phải là lựa chọn tốt cho bạn hay không. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của trường hợp, thực phẩm bổ sung có thể hiệu quả hơn sản phẩm và thực phẩm tươi sống khác. Nếu bác sĩ đề xuất lựa chọn này, hãy đến hiệu thuốc uy tín để mua những viên uống bổ sung bạn cần.

Nếu xác nhận bị suy dinh dưỡng, bác sĩ có thể sẽ thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra những thiếu sót, chẳng hạn như CBC, glucose, lipid, thận, vitamin D, vitamin B12 và sắt. Họ cũng có thể kiểm tra các mức độ khác tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng suy dinh dưỡng.

5.8 Cắt giảm muối và các chất béo không bão hòa

Hãy đảm bảo rằng cơ thể bạn bổ sung đủ lượng muối và chất béo cần thiết. Nếu cơ thể tiêu thụ quá nhiều muối và các chất béo đến từ nước ngọt, đồ ăn nhanh sẽ khiến bạn gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Ngoài việc thừa dinh dưỡng bạn sẽ phải đối mặt với các bệnh lý như: bướu cổ, gan nhiễm mỡ,…

Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn, nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Bên cạnh những dịch vụ thăm khám và xét nghiệm tìm ra nguyên nhân hiếm muộn, bệnh viện còn cung cấp các gói khám đánh giá sức khỏe tổng quát, các xét nghiệm liên quan đến sinh sản

Hơn thế nữa, bệnh viện còn sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế đều là những người có kinh nghiệm, được đào tạo chuyên môn bài bản, điều này sẽ nâng cao tỷ lệ điều trị thành công hơn.

BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN