8 dấu hiệu nhận biết bệnh lý ung thư da
Ung thư da là bệnh lý xảy ra khi các tế bào da phát triển một cách bất thường và mất kiểm soát. Ung thư da ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người và đặc biệt có thể gây chết người nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
1. Sơ lược về ung thư da
Theo tài liệu của WHO, thời điểm hiện tại, chức năng lọc và bảo vệ của bầu khí quyển ngày càng kém, cho nên tia cực tím chiếu đến bề mặt Trái đất ngày càng nhiều, là nguyên nhân khiến bệnh ung thư da càng tăng mạnh hơn.
Bệnh lý này xảy ra khi các tế bào da phát triển một cách không kiểm soát. Căn bệnh này phổ biến ở những người da trắng và người da đen hoặc da màu có tỷ lệ mắc bệnh thấp hơn.
Nguyên nhân mắc bệnh lý này có liên quan đến việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc người bệnh có tiền sử bị cháy nắng.
2. Có bao nhiêu loại ung thư da
Dựa vào nơi phát bệnh thì sẽ đặt theo tên của lớp da đó. Hiện tại, có hai loại ung thư da: không hắc tố và hắc tố.
2.1 Ung thư da không hắc tố
Đây không phải là u hắc tố ác tính, gồm ung thư biểu mô tế bào vảy và biểu mô tế bào đáy.
Ung thư biểu mô tế bào vảy: là loại ung thư gây hưởng đến các tế bào nằm ở bên ngoài cùng của lớp biểu bì, hoặc màng nhầy, hoặc phổi.
Ung thư ở biểu mô tế bào đáy: ung thư bắt đầu từ các tế bào đáy của da.
2.2 Dạng hắc tố ác tính
Dạng ung thư này xuất phát từ các tế bào hắc tố, dạng này gây ra nhiều ca tử vong nhất vì có di căn lan sang các bộ phận khác trong cơ thể.
3. 8 dấu hiệu nhận biết ung thư da
3.1 Mảng da sần sùi, thô ráp, đóng vảy
Khi thấy các mảng thô ráp, đóng vảy chuyển từ nâu đến hồng đậm, xuất hiện ở mặt, đầu và hai tay, đó có thể là biểu hiện của bệnh lý này. Chúng thường xuất hiện ở người da trắng hoặc những người từng bị tổn thương da cho cháy nắng.
3.2 Nốt u tròn như hạt ngọc, trong mờ như sáp
Các nốt u xuất hiện trên da với những đặc điểm sau:
- Hình dạng giống hạt ngọc, hơi mềm
- Trong mờ, bóng như sáp
- Không có nhân, lõm ở giữa
- Các nốt u này là dấu hiệu ung thư da, có thể là ung thư biểu mô tế bào đáy. Kèm theo là bệnh nhân dễ chảy máu hoặc xuất hiện các tia máu nhỏ đan xen gần bề mặt da.
3.3 Xuất hiện vùng da tổn thương có màu đỏ, rắn
Trên da xuất hiện những vùng tổn thương có màu đỏ, cứng, xỉn màu, chúng đều có khả năng lan rộng ra, phần trung tâm bị lõm xuống hay loét.
Vùng tổn thương này có thể hình thành nốt mủ hoặc nhọt nhưng không lặn đi, chúng thường xuất hiện trên mặt, tai,… Với những người da sẫm màu, những tổn thương này có khả năng phát triển trên các vùng không tiếp xúc với ánh nắng.
3.4 Nốt ruồi bất thường
Khi trên da xuất hiện nốt ruồi mà chúng phát triển thành đốm nâu thẫm, đi kèm là các vết có màu đậm hơn
Trường hợp nốt ruồi bỗng dưng thay đổi màu sắc hoặc kích thước, chạm vào có cảm giác khác thường hoặc bị chảy máu
Đó có thể là một khối u hắc tố ác tính. Chính vì thế, mọi người nên thường xuyên kiểm tra những nốt ruồi trên cơ thể của mình, xem chúng có rơi vào những trường hợp sau đây hay không, cụ thể là:
- A (Asymmetric): bất đối xứng
- B (Border Irregularity): bờ không đều
- C (Color Variegation): màu sắc không đều
- D (Diameter): đường kính lớn hơn 0,5 cm
- E (Enlargement hoặc Evolution): lan rộng hoặc đang tiến triển.
3.5 Tổn thương không rõ ràng, vùng da có màu đỏ, trắng, xanh đen
Trên da xuất hiện ngẫu nhiên các đốm có màu kỳ lạ, chúng thường xuất hiện một cách đột ngột, màu sắc bất thường, đau khi chạm, có những đặc điểm vừa kể trên người bệnh cần được đưa đi kiểm tra ngay lập tức.
Người bệnh nên chú ý đến các vùng như lòng bàn tay, bàn chân, đầu ngón tay hoặc ngón chân và một số vị trí khác như quanh âm đạo hoặc hậu môn.
3.6 Xuất hiện nhiều mụn cứng, màu vàng
Đây là tình trạng được cho là biểu hiện của dạng ung thư da biểu mô tuyến bã nhờn (một dạng ung thư hiếm gặp). Nốt mụn dạng này có thể xuất hiện ở nhiều vị trí như đầu, cổ hoặc ở vùng sinh dục.
3.7 U nhỏ màu đỏ tươi hoặc tím bầm
U nhỏ xuất hiện trên da được xem dấu hiệu nhận biết ung thư da thường có những đặc điểm sau đây:
- Màu sắc bất thường như màu đỏ, xanh, tím
- Hình dáng giống như mụn nhọt nhỏ
- Phần trung tâm bị lõm
- Ung thư tế bào Merkel được xem là dạng ung thư rất hiếm gặp, chúng phát triển ở những khu vực da bị tổn thương trên mặt, đầu hoặc cổ.
- Ở những người lớn tuổi nếu tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời hoặc người có hệ miễn dịch yếu thì sẽ thường gặp những dấu hiệu ung thư da dạng này.
3.8 Đốm da lớn có màu bất thường
Trên cơ thể xuất hiện các mảng da có màu đỏ hoặc tím, điều này có thể là dấu hiệu của ung thư da Sarcoma Kaposi, bệnh thường gặp ở những người bị HIV/AIDS hoặc ghép tạng.
Bệnh phát triển trong các mạch máu ở da, gây ra những thương tổn hoặc khối u không đau. Những khối u ở chân hay bẹn sẽ làm chân sưng lên và đau đớn, nguyên nhân do di căn hạch làm tắc nghẽn mạch bạch huyết vùng này.
4. Nguyên nhân ung thư da
Nguyên nhân phổ biến dẫn đến ung thư da là do bức xạ từ tia cực tím của ánh nắng mặt trời. Bên cạnh đó còn do các yếu tố sau đây:
- Người bệnh có nhiều nốt ruồi không điển hình: thường gặp ở những người có làn da trắng, mang nguy cơ cao với u hắc tố ác tính.
- Nước da nhợt nhạt, mắt xanh, tóc màu đỏ hoặc vàng.
- Người đã từng bị cháy nắng.
- Người tiếp xúc với than và hợp chất asen.
- Làm việc ở độ cao và ngoài trời đều có nguy cơ ung thư da.
- Người sống càng gần xích đạo.
- Tiếp xúc nhiều với tia X.
- Ức chế miễn dịch, chẳng hạn như người cấy ghép tạng.
- Đã từng mắc bệnh.
- Do di truyền như hội chứng nevus tế bào đáy hoặc khô da sắc tố.
- Hút thuốc lá.
5. Ung thư da có nguy hiểm không?
So với những loại ung thư khác thì mức độ nguy hiểm của ung thư da thấp hơn, chính vì thế tỷ lệ tử vong cũng thấp hơn. Tuy nhiên người bệnh cần phát hiện và chữa trị sớm, không nên chủ quan. Bệnh thường trải qua các giai đoạn sau:
- Giai đoạn đầu: bề mặt da thường xuất hiện các đốm ban đỏ hoặc nốt sần giống như da bị tổn thương, triệu chứng khá giống bệnh vảy nến, viêm da cơ địa (eczema),…
- Giai đoạn tiến triển: bệnh bước vào giai đoạn tiến triển sẽ xuất hiện thêm triệu chứng đặc trưng khác. Tại thời điểm này, da người bệnh sẽ dễ lở loét, chảy máu đóng vảy và hình thành nốt sần.
- Giai đoạn cuối: trên da sẽ xuất hiện vết sần cứng hoặc xơ hóa trên da, thường là ở vùng cổ. Các mảng bám khá cứng, màu vàng nhạt, hơi sưng, viền không rõ ràng và loét ra.
Dang ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy thường không đe dọa đến tính mạng người bệnh và 2 dạng ung thư này có thể điều trị triệt để khối u nếu bệnh được phát hiện sớm. Nhưng nếu kéo đến giai đoạn muộn, thì việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.
Tiên lượng sống, 5 năm đối với người bệnh ung thư da không phải khối u ác tính gần 100%. Nhưng nếu di căn đến các cơ quan khác thì tiên lượng sống 5 năm giảm còn khoảng 32%.
6. Chẩn đoán bệnh ung thư da
Phương pháp thông thường nhất trong việc chẩn đoán ung thư da là thăm khám sức khỏe tổng thể. Sau đó, bác sĩ sẽ đánh giá bằng cách soi da, sinh thiết và đánh giá mô bệnh học.
Sinh thiết có nghĩa là lấy một lượng nhỏ mô nghi ngờ ung thư để kiểm tra dưới kính hiển vi. Mẫu sẽ được đem đi phân tích để xác định xem đó có phải là ung thư da hay không. Cuối cùng, bác sĩ sẽ đánh giá các tế bào, mô để chẩn đoán bệnh.
Phương pháp điều trị ung thư da
Dựa vào giai đoạn ung thư da mà các bác sĩ đưa để có phương pháp chữa trị phù hợp, như:
- Phẫu thuật cắt bỏ: cắt bỏ các vùng da bị bệnh và các vùng da lành xung quanh để loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư.
- Phẫu thuật Mohs: thường được sử dụng cho những khối u lành tính. Phương pháp này sử dụng dao mổ để loại bỏ từng lớp mỏng ở vị trí da bị ung thư.
- Dùng nitơ lỏng: dùng để đóng băng các tế bào ung thư da, sau đó các tế bào chết sẽ bong ra tạo thành lớp vảy, để lại sẹo màu trắng sau 1 tháng.
- Nạo và đốt điện: vùng da có chứa tế bào ung thư sẽ bị cạo, sau đó đốt da để loại bỏ các tế bào còn sót lại.
- Xạ trị: trường hợp không thể phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiêu diệt tế bào ung thư bằng phóng xạ với liều lượng thấp. Phương pháp này giúp chặn khối u lan rộng và không phát triển thêm.
- Hóa trị và liệu pháp miễn dịch: hoá trị là dùng thuốc tiêm vào tĩnh mạch để tiêu diệt các tế bào ung thư. Bên cạnh đó, việc kết hợp giữa hoá trị và liệu pháp miễn dịch có thể dùng để điều trị ung thư đã di căn.
- Liệu pháp nhắm trúng đích: kỹ thuật này sử dụng các thuốc hướng đến vật chất di truyền gắn vào tế bào ung thư nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư da.
- Thuốc: là phương pháp được nhiều bác sĩ sử dụng nhất. Có ba cách dùng cơ bản đó là đường uống, tiêm tĩnh mạch và bôi trực tiếp lên da.
- Liệu pháp quang động: sử dụng một chất nhạy cảm ánh sáng bôi lên da, sau đó chiếu ánh sáng vào để tiêu diệt các tế bào ung thư.
Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn là bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh hiếm muộn và nam khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Sở hữu đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị hiếm muộn. Ngoài ra, bệnh viện còn cung cấp các dịch vụ thăm khám đánh giá sức khỏe tổng thể cho những người đã và đang có ý định mang thai.
Hệ thống máy móc hiện đại, được nhập khẩu từ các nước có nền y học phát triển trên thế giới, được kiểm định thường xuyên, giúp cho kết quả xét nghiệm được chính xác hơn và nâng cao hiệu quả điều trị.
BỆNH VIỆN HỖ TRỢ SINH SẢN & NAM HỌC SÀI GÒN
|
Nguồn tài liệu tham khảo:
Theo dõi Bệnh Viện Hỗ Trợ Sinh Sản & Nam Học Sài Gòn trên 
